Küresel Üretim Zincirleri ve Deglobalizasyon: GVC (Global Value Chain)

Zeki Alptekin

“Küreselleşme ve pratikte onun somut yansıması olan küresel üretim ve tedarik zincirlerinin, sermayenin rekabet şartlarında survivor mücadelesinde, aslında kapitalizmin özünde hemen hemen başından beri var olan üretimin aşamalara ayrılması (fragmentation) ya da kimi kısımlarının “dışarıya verilmesi” (outsourcing) momentumlarının uluslararası, sınırlarötesi plana taşınması sonucunda ortaya çıkan yapılanmalar olduğunu gördük.

Bunlar aynı zamanda, Gelişmekte olan Ülkeleri küresel ekonomik süreçlere bağlayan, onların bilgilenme-öğrenme araçları olarak teknolojik gelişmelerinin, oralardaki üretici güçlerin gelişmesinin somut, maddi dayanaklarıdır.

Bu nedenle üretici güçlerin gelişmesinin küresel planda gelmiş olduğu seviyeden geri dönüş, maddi olarak geri dönüş imkansızdır; bir metafor olarak söyleyecek olursak ‘insanlığın taş devrine geri dönmesi' gibi bir şeydir. Tarihte politik düzeyde, mesela Fransız devriminden sonra kralların bir müddet geri dönmesi gibi, geçici „geri dönüşler“ olmuştur, ama ekonomik alanda ulaşılmış bir seviyeden geri dönmek öyle kolay değildir, olması durumunda bunun çok ağır sonuçları vardır. Başka bir deyimle; makinalı üretimden manifaktür tipi üretim biçimine geçiş, geri dönüş mümkün değildir; olmaz, olamaz!”