Yazınsal Metin Üstüne Araştırmalar

Mehmet Rifat

Metin odaklı eleştiri kuramının Türkçe'deki ilk temel yapıtlarından biri olan Yazınsal Metin Üstüne Araştırmalar gözden geçirilmiş baskısıyla kırk beş yıl sonra yeniden okur karşısında...

Geleneksel Eleştiriden Yapı Kavramına – Yazınsal Göstergebilim ve Yazınsallık Sorunları – Metinsel Çözümleme ve Okuma Birimleri – Yazınsal Metinde Dil ve Çoğulanlamlama – Yazınsal Metinde Dış Gerçeği Arama Yüzeyselliği çevresinde biçimlenen çalışma göstergebilim terimleri açısından da yenilendi.

"Özyaşamdan kaynaklanan yazınsal eleştirinin geçerliğini yitirip yitirmediği kimi çevrelerce tartışıla dursun, yazarın yaşamından esinlenerek yapıt çözümlemesine yönelenlerin sayısı giderek yok oluyor. Ne de olsa, XIX. yüzyıldan kalma köhnemiş tarihsel eleştirinin başvurduğu kaynaktır özyaşam. Yapıtı bir köşeye iterek yazarın soyu, ortamı, dönemiyle ilgili araştırmalara girişmek yapıtın yapısını açıklamaya götürmemiştir tarihsel eleştiriciyi. Özyaşamdaki olguların yapıtı etkilediğini bulmak, yapıtı çözümlemek değildir. Çözümlenecek metin için tek kaynak yine bu metnin kendisidir. Çözümleme, eleştiri ya da göstergebilimsel açıklama bekleyen yazarın metnidir artık. Her şey, bir bütün oluşturması gereken metinde aranır. Metin, yapısındaki yetkinliğe göre yargılanır. Yapıtın gerçekliği değil geçerliliğidir söz konusu olan."