Türkler, Türkiye ve İslam

_{Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri}

Ahmet Yaşar Ocak

Ahmet Yaşar Ocak, Türkiye'nin tarihinde ve bugününde İslamiyet kültürü ve anlayışı hakkında otorite kabul edilen bir bilim adamı. Ocak bu kitaptaki makalelerinde de "Türk Müslümanlığı", "Ortodoks İslam", "Heterodoks İslam", "Halk İslamı", "radikal / fundamentalist İslam" gibi çok tartışılan ama içeriği afaki biçimde doldurulan -ya da hiç doldurulmayan- kavramlara açıklık getiriyor. Bunun için, din ve dini düşünüş pratiğinin tarihsel boyutunu, kültürel etki boyutunu ve aktüel boyutunu ayırdederek tahlil ediyor. Tarihsel süreç içinde Türklerin İslam yorumunu "Halk İslamı", "Kitabi İslam", "Tekke İslamı", "Devlet İslamı" başlıkları altında inceleyen Ocak, bu İslamiyet biçimleri arasındaki etkileşime, özellikle de Halk İslamı'nın kitabi-kuramsal bir İslamiyet'e dönüşüm eğilimine dikkat çekiyor. Cumhuriyet döneminde İslamiyet'in aldığı biçimlere ve devletin din politikasına ilişkin makalelerde, bu tarihsel birikimin bugüne yansıması (yani "tarihsel bugün"ü) ele alınıyor; zira bu ülkedeki Müslümanlık / İslamiyet çeşitleri arasında "Kemalist Müslümanlık" da var. Elbette Alevilik ve heterodoks ya da "sapkın" sayılan İslamiyet yorumları da bu kitabın kapsamı içerisinde.