Türk Sufiliğine Bakışlar

_{Ahmed-i Yesevi - Mevlana Celaleddin-i Rumi Yunus Emre - Hacı Bektaş-ı Veli Ahilik - Alevilik-Bektaşilik / Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri}

Ahmet Yaşar Ocak

Türk İs­la­mı, ya­ni Tür­ki­ye'nin ta­rih­sel, top­lum­sal ve kül­tü­rel ge­le­ne­ği için­de şe­kil­len­miş öz­gül bi­çi­miy­le İs­lam, son yıl­lar­da ha­ra­ret­li tar­tış­ma­la­ra ko­nu olu­yor. Özel­lik­le Ale­vî­lik, çe­tin tartışmaların sa­vaş ala­nı gö­rü­nü­mün­de. Bu tar­tış­ma­lar­da, so­mut ta­rih­sel bağ­lam­la­rı gözetmeyen bir ba­kı­şın ege­men­li­ği gö­rü­lü­yor. Ge­rek Ale­vilik, ge­rek­se Türk İs­lamı'nın sim­ge isim­le­ri, bu­gün­kü Ke­ma­list ve­ya “Türk-İs­lam ­Sen­tez­ci” vs. ide­olo­jik ter­cih­le­ri doğrultusun­da, düm­düz bir ta­rih­sel sü­rek­li­lik kur­gu­su için­de ef­sa­ne­leş­ti­ri­li­yor. Ah­met Ya­şar Ocak'ın elinizdeki der­le­me­si, her şey­den ön­ce so­mut bağ­lam­la­rı gö­ze­ten bir ta­rih­çi­lik yaklaşımının ör­ne­ği­ni ve­ri­yor.

Der­le­me­de­ki ma­ka­le­ler, Türk İs­la­mı'­nın ve özel­lik­le he­te­ro­doks ge­le­ ne­ği­nin öz­gül karakterinin tas­vir eden önem­li kat­kı­lar içe­ri­yor. Ana­do­lu ta­rih­sel coğrafyasında or­to­doks ve he­te­ro­doks İs­lam kül­tür­le­ri ara­sın­da­ki et­ki­le­şi­min bo­yut­la­rı da bu çer­çe­ve­de dik­ka­ti­mi­ze sunuluyor. He­te­ro­doks Halk İs­lamı'nın fark­lı kül­tür­le­ri bağ­daş­tı­rı­cı özel­li­ği­ni, ta­sav­vu­fi-mis­tik ka­rak­te­ri­nin bas­kın­lı­ğı­nı ve meh­dici ni­te­li­ği­ni ser­gi­le­yen Ah­met Ya­şar Ocak, Türk İs­lamı'nın dört önem­li ki­şi­li­ği­ni özel­lik­le ele alı­yor: Ah­med-i Ye­se­vi, Mev­lana Ce­laled­din-i Ru­mi, Yu­nus Em­re, Ha­cı Bek­taş-ı Ve­li.