Turgutoğulları

_{Vakfiyelere Göre Beylikler Dönemi}

Şükrü Taşdelen

Dediği Sultan'a intisap eden Turgut-Bayburt oymakları, Anadolu coğrafyası Moğol İstilasına uğramadan önce Horasan'dan göç ederek Konya'ya yerleştirilmiştir. Daha sonra Türkiye Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubat tarafından muhtemelen Karamanoğulları ile birlikte Ermenek tarafına iskân edilmiştir. Karamanoğulları ile birlikte Türkiye Selçukluları ve Moğollara sonra Osmanlılara karşı mücadele etmişlerdir. Turgutoğullarının askeri kanadı, Karamanoğullarının ordu komutanlığı ve baş vezirlik görevlerini yürütmüşlerdir. Karamanoğlu Beyliği'nin yıkılmasına kadar onların yanından ayrılmamış, dost oldukları ile dost, düşman oldukları ile düşman olmuşlardır.
Turgutoğulları Osmanlı kaynaklarında yaptıkları eserlerden çok Osmanlıya karşı isyanlarıyla öne çıkarılmıştır. İsyankâr tavırlarıyla bilinen bu beyliğin liderleri ve kadınlarının yaptığı eserler ve vakıflar oldukça önemlidir. Dönemin karmaşık ortamında başta Konya merkez olmak üzere Ilgın, Kadınhanı ve Seydişehir'de eserler yapmış, buralar için de vakıflar tesis etmişlerdir.
Çalışmada “Turgutoğullarının Kökeni, Anadolu'ya İskânı ve Beylikler Dönemi Mücadeleleri” başlığı altında Turgut kelimesinin kaynaklardaki yazımı ve anlamı, Turgutluların Moğol ya da Türkmen olduklarına dair görüşler dile getirilerek bir sonuca varılmıştır. Yine Turgutoğullarının Konya'ya iskânı, Karamanoğullarına tabi olarak Osmanlı ile mücadesi, Osmanlı Dönemi'nde atçekenlik statatüsüne dâhil olmaları anlatılmıştır. Sonra kaynaklarda geçen Turgutoğullarının isimleri tespit edilerek bir şecere çıkarılmıştır. Son olarak da “Turgutoğulları Vakıfları ve Vakfiyeleri” başlığı altında Turgutoğlu yöneticileri ile kadınlarının yaptığı vakıflar ve vakfiyeler incelenmiştir.