Dil Devrimi

Tuğrul Şavkay

Kemalist Dil Devrimi, bir çok siyaset bilimci tarafından, Türkleri bir ulus-devlet olarak yeniden örgütlemek iddiasındaki Kemalist kadroların gerçekleştirdiği önemli reformlardan biri sayılagelmiştir. Özellikle modernleşmesi yaklaşımı benimseyen siyaset bilimciler, bu devrimin bir ulus-devlet için vazgeçilmez teknik gerekliliği üzerinde durmuşlardır. Söz konusu görüşü paylaşanlar, dil devriminin, Batı'daki benzerleri gibi, bir ulusal halk dili oluşturmayı hedeflediği iddiasındadırlar.

Buna karşılık dildeki reform hareketinin siyasi sebep ve sonuçları, hemen hiç araştırılmamış bir alan oluşturmaktadır. Bu eser ile, cumhuriyetin kurulmasını izleyen yıllarda Kemalist kadrolarca gerekli zeminin hazırlanması ile gerçekleştirilen Harf Devrimi ve bunun hemen ardından da, yine aynı kadrolarca Atatürk'ün emirleriyle meydana gelen, Dil Devrimi'nin bu teknik sınırları aşan siyasi gerekçe ve amaçları araştırılmıştır.

Bu çalışmada, Harf ve Dil Devrimi'ni hazırlayan gelişmeler, ilk ortaya çıkışından o güne kadar incelendikten sonra, Kemalistlerin milliyetçilik anlayışı ve bunun bir uzantısı olan Kemalist tarih tezinin çizdiği siyasi çerçeve içinde, her iki devrim de oluşum süresince ayrıntılı olarak gözden geçirilmiştir.

Böylelikle, Dil Devrimi'nin basit bir teknik ulus-devlet dili yaratmanın çok ötesine giden yanları ortaya çıkarılmıştır. Çalışma, Dil Devrimi'nin, Kemalistlerce bir iktidar ve rejim meselesi olarak manipüle edildiğini ve Kemalist kadroların bu devrimleri gerçekleştirme sürecinin de söz konusu dönemin siyasi hayatına ışık tuttuğunu göstermeye çalışmıştır.
(Arka Kapak)