TBMM Devleti (1920-1923)

_{Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare}

Rıdvan Akın

Türkiye tarihinin en "tartışmalı" meclisi olan ve Anadolu ihtilalini başaran Birinci Meclis'te demokratik bir müzakere ve temsililik zemini vardı. "Birlik ve beraberliğe en çok ihtiyaç duyulan bir dönemde" bile hükümet ve ordunun zaman zaman aşırıya kaçan uygulamalarının eleştirildiği Birinci Meclis'te, iktidar ve muhalefet arasında sertleşen tartışmalar yaşanmıştır. Sözkonusu tartışmaların dikkat çekici bir kısmı gayrimüslimlere yapılacak muameleler etrafında yoğunlaşırken, fiili bir yasama-yürütme ayrılığının yaşandığı Birinci Meclis, kendi otoritesi altında düzenli bir ordu kurmayı başarmış, ancak yargı alanındaki en büyük tasarrufu olan İstiklal Mahkemeleri ile eleştirilere hedef olmuştur. Bu dönemin bugüne kadar üzerinde yeterince durulmamış konuları olan devlet erklerinin kullanılması ve devletin hukuki işleyiş ve tanımlanış süreci gibi, Kurtuluş Savaşı'nın yürütülmesi bakımından önem taşıyan noktalarını araştıran Rıdvan Akın, ciddi bir emek ürünü olan bu çalışmasıyla siyasi tarihinin yanı sıra siyaset bilimi ve kamu hukukunun da alanına giriyor. TBMM'nin egemen bir siyasi otorite olarak nasıl ve hangi koşullarda ortaya çıktığını, Ankara merkezli yeni siyasi varlığın devlet çatısını nasıl inşa ettiği sorusunu ve devlet bürokrasisinin işleyiş mekanizmalarını inceleyen bu eser, Türkiye yakın tarihine ilişkin temel kitaplar arasında kayda değer bir konumu hak ediyor.