Safevi Devleti'nin Askeri Teşkilatı

Eralp Erdoğan

İran'da Gazneliler ile başlayan Türk hakimiyeti, Şii lider Şah İsmail tarafından kurulan Safeviler ile birlikte apayrı bir görünüm almıştır. Anadolu'dan İran'a göçen Türkmen grupları sayesinde küçük bir tarikattan büyük bir devlet haline gelen Safeviler, özellikle Osmanlı Devleti'ne kırgın olan birçok Türkmen unsurunu kolaylıkla kendisine çekmeyi başarmıştır.

Askerî ve merkezi sistem içerisinde çok önemli rolleri olan Türkmen gruplar Şiiliği benimseyerek soydaşları Babürlüler, Osmanlılar ve Özbeklere karşı yıpratıcı savaşlar vermişlerdir. Ancak zamanla kurucu unsur olan bu Türkmenlerin devletteki etkinliği azaltılarak İranî ve Kafkas kökenli kişiler ön plana çıkarılmıştır. Özellikle Osmanlı Devleti'nin batıya doğru yapılan fetihlerine darbe vuran Safevilerin askeri sisteminin incelenmesi bu devletlerle yapılan mücadeleler ve batı ile olan ilişkilerini daha iyi çözümlememize yardım edecektir. Ayrıca Türkmenlerin bu yapı içerisindeki rolleri ve zamanla değişen statüleri, günümüz İran'ı ile Anadolu'da kalan Türkmen gruplarını inceleyecek olan araştırmacılara katkı sağlayacaktır.