Şia Tefsirlerinde Hadis Kullanımı

_{el-Ayyaşi Örneği}

Recep Emin Gül

İslam alemi içerisinde tartışmasız önemli bir yere sahip olan Şia'ya mensup alimler zaman içerisinde birçok eser telif etmişlerdir. Özellikle İslami ilimlerin temelleri olan hadis ve tefsir alanında çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Şia'nın hadis ve tefsir algılarını anlayabilmek için bu eserlere başvurmak gerekir. Bazı eserlerde birbirinden ayrı olması düşünülemeyen bu iki alan mezcedilmiştir. Bu tarza bir örnek de rivayet tefsirleridir. Şia'nın hem hadis hem de tefsir anlayışlarını anlayabilmek adına rivayet tefsiri incelemenin faydalı olacağı açıktır. Bu nedenle elinizdeki eserde rivayet tefsiri müellifi olan Muhammed b. Mes'ûd el-Ayyaşi'nin tefsirindeki rivayetler incelenmektedir. Rivayetler hem senet hem metin açısından değerlendirilmektedir.

Rivayetler metin açısından incelenirken daha çok Sünnî kaynaklarda rastlanmayan farklı yorumlar aktarılmaya çalışılmıştır. İmamlar başta olmak üzere, Hz. Ali, mehdi, takiyye gibi birçok Şiî inanışa tevil edilen ayetlerde nakledilen rivayetler ayrı birer başlık altında incelenmiştir. Ayrıca Şia'nın kendi anlayışına göre tevil ettiği ayetlerin tefsirinde nakledilen rivayetlerin Sünni kaynaklarda olup olmadığını kontrol etmek amacıyla, Ayyâşî ile aynı dönemde yaşamış olan rivayet tefsiri müellifi Muhammed b. Cerîr et-Taberî'nin Camiu'l-Beyân an Te'vîli'l-Kur'an isimli tefsirinden faydalanılmıştır.

Elinizdeki eser, Şia ve Ehl-i Sünnet'in ayetlere bakış açısını karşılaştırma yönünden en azından bir başlangıç niteliğindedir.