Piyasa Yapmanın Yeni Yüzleri

_{AVM'ler Sokaklar Kentler}

Feyzan Erkip

“Alışverişimizi AVM'den, hipermarketten yapıp unuttuğumuz tuzualmak, çocuğumuz okuldan dönünce alsın diye evimizin anahtarınıbırakmak için bakkalı komşudan sayıyorsak, AVM'lerde kurulan bayramçadırı, ramazan eğlencesi, pazar yeri ve sokak konsepti uygulamalarıgeleneksel değerlere olan özlemimizi gidermeye yetiyorsa, bunun dasorumlusu kentteki dönüşümler ve AVM'ler olamaz diye düşünüyorum.Burada açıklanamayacak kadar karmaşık bir toplumsal psikolojininürünü olmalı bu durum.”

Kentsel yaşamın odaklarından biri haline gelen alışveriş merkezleri (AVM)olgusuna çok yönlü bir yaklaşım getiren bir kitap. Feyzan Erkip, öncelikle,bakkaldan süpermarkete, süpermarketten AVM'ye olağanüstü hızlıgeçişin ekonomi politiğine bakıyor. Kentsel tüketimin mekânsal ortamınınörgütlü sermaye tarafından nasıl yeniden düzenlendiğini inceliyor.Sonra, bu olguyla beraber gelen toplumsal sorunlara göz atıyor: AVM'lerintoplumsal ve mekânsal ayrışmanın “sahnesi” olması… “AVM'lerde doğupbüyüyen” kuşaklarda fiziksel çevreye duyarlılığın düşüklüğü… Değişikmekân deneyimlerinin azalması, “sokak korkusunun” artması…Beri yandan, AVM deneyimi hakkında hep işittiğimiz yakınmaları venostaljik hayışanmaları, “şeytanın avukatı” pozisyonundan sorguluyoryazar. AVM'lerin insanları çekmesinde, bir yaşam alanı ve kamusallıkarayışının ve göreli güvenliğin payına dikkat çekiyor. Özellikle de kadınlar,yaşlılar, çocuklar, engelliler söz konusu olduğunda. Bununla beraber,“kentlilerin, güvenlik için gözetlenmeyi sorgulamadan benimsemelerini”de mesele ederek.Zaten kitap, dönüp dolaşıp kent kültürü üzerine, kentlilik bilinci üzerinedüşünmeye çağırıyor okuru. Kenti, şikâyet etmekle kalmadan, bencil vehoşgörüsüz olmadan, örgütlenerek ve katılarak deneyimlemeye çağırıyor.