Öteki Tarih 2

_{Mondros'tan İzmir Suikastı Davası'na}

Ayşe Hür

Dünyanın yeniden paylaşımından pay almak için 11 Kasım 1914'te resmen Birinci Dünya Savaşına giren Osmanlı İmparatorluğu, savaş boyunca 10 cephede (Kafkasya, Irak, Filistin-Suriye, Çanakkale, Galiçya, Makedonya, Romanya, Hicaz-Yemen, İran ve Libya'da) savaşmış, Çanakkale dışındaki tüm cephelerde yenilmişti. 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi'nin içerdiği tehlikelerin farkında varan nadir kişilerden biri olan Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919'da Samsun'a gitmek üzere İstanbul'dan ayrılışından tam yedi yıl sonra 1 Temmuz 1927 günü İstanbul'a geldiğinde halk kendisini büyük sevinçle karşılamıştı. Bu yedi yılda neler olmamıştı ki... 'Yedi düvele karşı Kurtuluş Savaşı' kazanılmış, Saltanat kaldırılmış, Lozan Barış Antlaşması imzalanmış, Ankara başkent olmuş, Cumhuriyet kurulmuş, Hilafet kaldırılmış, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Şapka Kanunu gibi Kemalist modernleşmenin temel metinleri kabul edilmiş, Takrir-i Sükun Kanunu, İstiklal Mahkelemeleri ile muhalefet susturulmuş, İzmir Suikastı Davası ile önemli siyasi rakipler radikal biçimde tasfiye edilmişti. Sıra Mustafa Kemal'in muzaffer bir komutan olarak eski payitahta, İstabul'a dönmesine ve zaferini kaleme almasına gelmişti. Mustafa Kemal, Dolmabahçe Sarayı'nda kaldığı üç ay boyunca 15-20 Ekim 1927'de toplanan CHF Kongresi'nde okuduğu Nutuk üzerinde çalışacaktı. Bu kitap Nutuk'ta Mustafa Kemal'in bakış açısıyla anlatılan olayların perde arkasına bakmayı amaçlıyor. Öteki Tarih 1'in bıraktığı yerden başlıyor ve Hamidiye Kahramanı Rauf Bey, Mondros Mütarekesi'nin ağır şartlarını neden kabul etti, İtiliaf Devletleri Ermeni Tehciri ve savaş suçlularını Malta'ya nasıl götürdü, düşmana ilk kurşunu kim attı, Mustafa Kemal Samsun'a kendi mi gitti, padişah tarafından gönderildi mi, Erzurum ve Sivas Kongresi'nde Kürtler temsil edildi mi, Milli Mücadele'de tarikatların rolü neydi, Kuvayı-Milliye 'Yedi Düvel'le mi yoksa 'iç düşmanla' mı savaştı, Mustafa Suphileri Karadeniz'de kim boğdurdu, 'Çerkez' Ethem hain mi kahraman mıydı, Talat, Enver ve Cemal paşalar Anadolu'dan nasıl uzak tutuldu ve hayatları nasıl sonlandı, İzmir'i Ermeniler mi, Rumlar mı yoksa Türkler mi yaktı, Saltanat nasıl kaldırıldı, Ali Şükrü Bey cinayetinin nedeni neydi, Lozan bir zafer mi yoksa hezimet miydi, Cumhuriyet bir gece de mi ilan edildi; Terakkiperver Cumhuriyet Fıkrası'nın ömrü neden kısa oldu, Şeyp Said İsyanı'nın arkasında İngilizler mi vardı, Şapka Kanunu'na muhalefet edenlerin başına neler geldi, 150'likler listesi nasıl hazırlandı, İzmir Suikastı Davası'nın amacı neydi gibi birçok soruya bugüne dek bize öğretilenlerden farklı cevaplar vermeye çalışıyor.