Osmanlı ve Modernleşme

_{3. Selim Dönemi Osmanlı Denizciliği}

Tuncay Zorlu

"Çeşme yenilgisinin (1770) sonucu olarak Osmanlı denizciliğinin modernleşmesinde Osmanlıların çağdaşı devletlerin teknolojisini adapte etmedeki başarısının, devrin önemli denizci devletlerinin en iyi oldukları alanlar üzerinden yapılması, tercihlerin tesadüfî olmadığını göstermektedir. Tuncay Zorlu'nun kitabı bütün bu konuları aydınlatacak bilgi birikimini ve değerlendirmeleri sunmaktadır."

- İdris Bostan

"18. asırdaki ordu modernleşmesi önemli ölçüde bilgimizin dışındadır. Osmanlı tarihindeki büyük bir boşluğu dolduran, 3. Selim devrini ele alan Doç. Dr. Tuncay Zorlu'nun eseri bahriyedeki teknik yenilenmeyi içeriyor. Osmanlı modernleşmesi ve mühendisliği açısından önemli bir katkıdır. Bu gibi çalışmalar Osmanlı Denizcilik Tarihi hakkındaki önyargıları ve yavan değerlendirmeleri süratle değiştirecektir."

- İlber Ortaylı

Osmanlı deniz gücü, birtakım önyargı ve taraflı yaklaşımların çevrelediği bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Bilinen en yaygın yaklaşım şüphesiz Osmanlı deniz gücünün varlığını Piri Reis ile Barbaros arasındaki kısa bir süreyle sınırlandırandı. Osmanlı deniz gücünü sadece deniz savaşlarıyla ilişkilendirerek deniz ticaretinden hiç bahsetmeyen bir başka önyargılı yaklaşım da mevcuttu. Osmanlıların hiçbir zaman bir deniz gücü oluşturabilecek teknolojiyi geliştiremedikleri ya da birtakım dinî-ideolojik sebeplerden dolayı adapte edemedikleri düşüncesi de önyargılar zincirinin son halkasını oluşturuyordu.

Peki tüm bu yaklaşımlar ne kadar doğruydu, eksiklikleri ve başarılı yönleriyle Osmanlılar denizlerde hangi ufuklara doğru yelken açmıştı? 3. Selim dönemiyle beraber iyice değişim ve gelişim gösteren Donanma-yıHümâyûn nasıl dönemin başlıca büyük deniz güçlerinden biri hâline gelmişti?

Dönemin söz konusu yenilikçi yönünü ele alan Osmanlı ve Modernleşme/3. Selim Dönemi Osmanlı Denizciliği, Osmanlı donanmasının 3. Selim dönemi sonlarına doğru nasıl Avrupa'nın en güçlü donanmalarından biri haline geldiğini ortaya koyuyor. Doç. Dr. Tuncay Zorlu'nun kalemi, Prof. Dr. İdris Bostan'ın önsözüyle işte Osmanlı deniz gücünün perde arkası...