Osmanlı Ordusunda Nizam-ı Cedid (1793-1826)

David Nicolle

Tarihin en büyük savaşlarının ayrıntılı dökümleri, hasım kuvvetlerin stratejileri, taktikleri, askerî harekâtın düğüm noktaları. Dünyadaki çeşitli orduların üniforma, teçhizat, tarih ve teşkilatı, geçmişleri ve bugünleri. Osmanlı silahlı kuvvetlerinin ilk kapsamlı moder nleşme çabaları, geleneksel ve yeni askerleri, askeri potansiyeli, talimli bir ordu kurma teşebbüsleri.

Osmanlı İmparatorluğu, Rus çariçesi İkinci Katerina'ya karşı yaptığı ikinci savaşı sonlandıran Yaş Antlaşması'nı imzaladığı 1792 yılında büyük bir bunalımın içindeydi. 1768'de başlamış olan ve Rusya yanında Avusturya'nın da bir süreliğine katılmış olduğu savaşlar dizisi neticesi Kuzey Karadeniz sahilleri kaybedilmiş, devlet iflas etmiş, orduları dağılmış ve kaybedilen topraklardan akan binlerce mülteci muazzam bir kargaşaya yol açmıştı. 1789'da tahta çıkan genç ve enerjik Sultan III. Selim, silahlı kuvvetler başta gelmek üzere imparatorluk kurumlarının mevcut halleriyle devam etmelerinin imkânsız olduğunu anladığından, devletin bütün kaderini değiştirecek bir yenilenme hareketini başlattı: Nizam-ı Cedid. Avrupalı muadilleriyle boy ölçüşebilecek yepyeni bir ordu ve donanma kurmayı hedefleyen Nizam-ı Cedid programı yanında eski kurumların da elden geçirilip düzene kavuşturulmasına çalışılıyordu. Tam da Fransız Devrimi ile Napolyon Savaşları'nın bütün Avrupa'yı kasıp kavurduğu zamana denk gelen Nizam-ı Cedid döneminde Fransızlara, Ruslara, iç isyancılara ve hatta İngilizlere karşı güçlerini deneyen Osmanlı askerleri, başarısızlıklar yaşadıkları kadar, günümüzde unutulmuş önemli başarılara da imza atabilmişlerdi. Osmanlı İmparatorluğu'nun kaderini değiştiren bu dönemi ele aldığı elinizdeki eserde David Nicolle, Osmanlı devletinin askeri potansiyelini değerlendiriyor, merkezdeki ve taşradaki, geleneksel ve yeni askerlerini tasvir ediyor.