İzmir'in İngiliz Seyyahları

Orkun Kocabıyık

Gezi yazıları, diğer bir tabirle seyahatnameler, edebiyatın kendisi kadar eskiye dayanmaktadır. Seyahatnameler, göçebe kavimlerin seferlerinden Orta Çağ'daki hac yolculuklarına, hokkabaz ve zanaatkar-lardan Rönesans dönemi eğitim gezginlerinin yazdıklarına dek uzanır. Yazılı belgeleri sayılamayacak kadar çoktur.

Sözlük anlamında "seyahat" belli bir zamanda bir yerden diğer bir yere hareket etmek olarak nitelendirilmektedir. "Seyahat" kelimesini İngilizcede "Travel" kelimesi karşılamaktadır ve etimolojik açıdan bakıldığında, bu kelimenin asıl kökünün "travail," yani "sancı veya eziyet çekmek" anlamına geldiği görülür. Bu kelimenin Latince kökeni ise "tripalium" olarak karşımıza çıkar ve "çok zor iş, yapılan zahmet" anlamına gelmektedir.

Seyahatin tarihi insanlığın tarihidir ve insanın tüm yaşamı macera aramak ve bu macera sayesinde deneyim kazanmakla geçmiştir. Deneyim kelimesinin İngilizce karşılığı "Experience"dir ve Latincedeki "experiri" kelimesinden gelmektedir. Latincede bu kelime "denemek" veya "test etmek" anlamlarına gelmektedir. Seyahat ekseninde düşünecek olursak başta zor ve acı veren bir uğraş gibi olsa da, sonunda insanın kendini ve dünyayı tanıma deneyimi olduğu görülür. Gadamer'in değimiyle bu "acı yoluyla" öğrenmektir. Daha ayrıntılı bir açıdan seyahat birinin "acı yoluyla insan varlığının sınırlarını öğrenmesi," "insanın sonsuz olmama durumunu öğrenmesi" olarak nitelendirilebilir.