Okuma Biçimleri

_{Varlığın ve Sanatın Dili}

Hilmi Yavuz

Okuma Biçimlerinden bir edebî metnin okunma, yorumlanma ve anlamlandırılma biçimlerini kastettiğimi belirtmeliyim. Şüphesiz bir metin, birbirinden çok farklı bağlamlarda okunabilir; ama galiba, en doğrusu, öncelikle, bu bağlamların neler olduğunu ortaya koymak olmalıdır. Edebiyat teorileri, bunu ya yazar merkezli olarak okuma, yani yazarın niyetini (intentio auctoris) açığa çıkaracak bir okuma; ya metin merkezli okuma, yani metnin niyetini (intentio operis) açığa çıkaracak bir okuma; yahut da okur merkezli okuma, yani okurun niyetini (intentio lectoris) açığa çıkaracak bir okuma biçiminde öbeklendirirler. Oysa eleştiri pratiği, edebiyat teorilerinin bu kesin sınırkoyucu öbeklendirmelerini aşan, teoriyle pratiğin örtüşmediği durumlarla karşı karşıya bırakır bizi.