Mağdurun Beden Muayenesi ve Örnek Alınmasının Tıp Hukukundaki Yansımaları - Ceza Muhakemesi Hukukund

Necip Sarı

Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenen mağdurun beden muayenesi ve vücuttan örnek alma, işlenen suçun aydınlatılması, failin tespiti ve ceza muhakemesinin ana amacı olan maddi gerçeğin açığa çıkarılmasında etkili bir yöntemdir. Bilindiği gibi işlenen suçun, mağdurun vücudunda iz bırakması beklenen bir durumdur. Ceza Muhakemesi Kanunumuzda beden muayenesi düzenleyen 75 ve 76 maddelerde beden muayenesiyle birlikte vücuttan örnek alınması da düzenlenmiştir. Burada ceza muhakemesi kanununda düzenlendiği üzere hâkim kararı veya gecikmesinde sakıncalı hal olduğu hallerde Cumhuriyet savcısının emri ile mağdurun beden muayenesi yapılabileceği gibi bedeninden örnek de alınabilir. Konumuz gereği Ceza Muhakemesi Kanununun 76 maddesinde düzenlenen mağdurun beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması, bir suç soruşturmasında olayın özelliklerine göre delil temin etmenin başlıca unsurlarındandır. Bunun yanında “mağdurun beden muayenesi ve vücuttan örnek alma” yönteminin suçtan zarar görenin vücut bütünlüğünün dokunulmazlığına müdahale niteliği taşıdığı açıktır. Beden muayenesi, kural olarak hekim tarafından yapılır. Bu durum, ceza muhakemesi ve tıp hukukunun ilişkisinin kesiştiği noktayı ortaya koymaktadır. Tıp bilimi gereğince mağdurun bedeni üzerinde bazen modern tıbbın sağladığı tıbbi araçlar kullanılarak mağdurun vücudu cihazlar ile veya gözle incelenebildiği gibi mağdurun vücut dokunulmazlığı ve mahremiyetine müdahale niteliğinde tıbbi müdahaleler de olabilmektedir. Mağdurun kanuni düzenleme gereğince bu işleme rıza göstermesi durumunda soruşturma işleminin uygulanmasında herhangi bir sorun ortaya çıkmamaktadır. Fakat rıza göstermemesi durumunda ilgili muayene işlemini yapacak hekimin Biyotıp Sözleşmesi, Tıbbi Deontoloji ve Tıp Etiği ilkeleri gereğince muayeneden kaçınması durumunda; meydana gelen soruna Tıp Hukuku anlamında nasıl yaklaşılacağı veya ne şekilde çözüm bulunacağı önem kazanacaktır. Konumuz kapsamında CMK'da düzenlenen mağdurun beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması eylemi, tıbbi müdahale olması yönünden değerlendirilirken hem ceza hukuku, hem de tıp hukuku ilkeleri bakımından ele alınacak ve bu bağlamda tıbbi müdahalede ilgilinin rızasının önemine değinilecektir.

(Tanıtım Bülteninden)