Kadro Hareketi

_{Dünyada ve Türkiye'de Ulusçu Sol ve Üçüncü Yol Arayışının İdeolojik Kaynakları}

Merdan Yanardağ

Elinizdeki kitap, siyasal düşünce tarihimizde özgün bir yeri olan Kadroculuk hakkında yapılan ilk ve en kapsamlı çalışma olması bakımından büyük önem taşımaktadır. Önceki baskıları (1988 ve 2008) hayli ilgi çeken ve tartışmalara yol açan bu kitap, çok sayıda çalışmanın da kaynakçasında yer alan bir referans eser niteliğindedir.

Kadro dergilerinde geliştirilen görüşler, kalkınmacı bir "üçüncü yol" arayışının ideolojisidir. Marksizmin yoğunlaşmış bir milliyetçi yorumu diye de değerlendirilebilecek Kadroculuk, 1960'lı yılların dünyasında yaygınlık kazanan "üçüncü dünya sosyalizmi" gibi akımların da öncüsü olmuştur. Şevket Süreyya Aydemir ve arkadaşları, ulusal kurtuluşçuluğun ideolojisini yapmak ve Türk Devrimi'ne kuramsal bir temel (inkılâbın ideolojisi) hazırlamak istemişlerdir.

Kadro Hareketi'nin en belirgin özelliği, yerli ve özgün bir akım olmasıdır. 1932-35 yılları arasında yayımlanan Kadro Dergisi, Yön Hareketi'ne de kaynaklık etmiştir. Yöncü'lüğün Marksist bir türevi olarak nitelendirilebilecek Milli Demokratik Devrim (MDD) Hareketi ise Kadrocular'dan miras kalan "Sol Kemalizmi" sosyalist hareketle buluşturmuştur.

Sovyet Devrimi sırasında Rusya'da yaşayan Müslüman-Türk halklarına önderlik eden Sultan Galiyev ile Kadro Hareketi arasında bugüne kadar hiç incelenmemiş olan ilginç paralellik, bu çalışmanın önemli konularından biridir.

Dolayısıyla bu kitap, sadece ana teması olan Kadrocuları değil, dünyadaki "üçüncü yol" arayışlarını ve "ulusal sol/sosyalizm" teorilerini de etkileyen bir entelektüel hareketi mercek altına almaktadır.

Kitap, Kadro Dergisi dolayımıyla Türkiye sosyalist hareketinin oluşum dönemini ve tarihsel TKP'yi yaratan dinamikleri; Sovyet Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Türkçü/Doğucu sosyalist lider ve fikir adamı Sultan Galiyev ve Galiyevizmi; 1960'lı yıllara damgasını vuran Yön Dergisi'ni ve Yön Hareketi'ni inceleyen özgün çalışmalardan biridir.