Memalik-i Osmaniye'de Demirbaş Şarl

Ahmed Refik

Baltık kıyısında Petro'nun 1703 yılında Sankt Petersburg şehrini kurmasıyla İsveç ve Rus Çarlığı arasında rekabet kızışır. Yükselen Rus tehdidi karşısında İsveç'i korumaya kararlı olan 12. Karl, çıktığı seferlerde Danimarka, Rusya ve Polonya'ya karşı arka arkaya kazandığı zaferlerle Ukrayna içlerine kadar ilerler. 1709'da Poltava'da Ruslara yenilince Osmanlı Devleti'ne iltica etmek zorunda kalır. Bender'e yerleşen ve 5 sene boyunca ülkesini buradan yöneten 12. Karl, 27 Ekim 1714 tarihinde Osmanlı ülkesinden ayrılır.

1909'da kurulan Tarih-i Osmani Encümeni'nin 1916'daki ilk yayını Ahmed Refik'in Memaliki Osmaniye'de Demirbaş Şarl adlı eseridir. 12. Karl'ın Osmanlı Devleti topraklarından ayrılıp ülkesine dönüşünün 300. yılı münasebetiyle Dr. Per Sandin tarafından When Sweden was ruled from Moldova adıyla Stockholm, Chisinau ve İstanbul'da başlatılan akademik araştırma projesi Osmanlı-İsveç ilişkileri çalışmalarına yeni bir ivme kazandırmıştır.

12. Karl'ın Osmanlı topraklarından ayrılışının 300., eserin neşrinin 100. yılı vesilesiyle Latin harfleriyle ve “Türk Tarihçiliğinin Kutbu” Halil İnalcık'ın önsözüyle yayına hazırlanan bu eserin, Kulu'nun İsveç'le olan derin bağlarının sağlamlaştırılmasını temin edeceğine inanıyoruz. 1986'da bir suikastla katledilen ve Kulu'da adını bir parkta yaşattığımız İsveç başbakanı Olof Palme'nin hatırasını, bu kitapla yad ediyoruz.