Aklın Özgürlük Serüveni

_{Bir Düşünsel Etkinlik Biçimi Olarak Felsefe ve Temel Konuları}

Mehmet Münir Dedeoğlu

Felsefenin bu önemli sorunları epistemolojide bilginin imkânı meselesi ve genel fikirlerin gerçeğe uygun olup/olmadığı sorunsalı ele alınırken dile getirilmektedir. Bilgimizin nesnel dünya ile tam örtüştüğünü ve dış dünyayı olduğu gibi yansıttığını ileri süren düşünürler bulunduğu kadar bilginin imkânı konusunda dogmatik septik filozoflar da bulunmaktadır.

Dogmatizme gelince bu kavram en geniş anlamda belli bir takım ilkelerin, inançların, tezlerin, kuram ve ideolojilerin mutlak, kesin ve her halükârda doğru ve genel geçer olduğunu kabul eden yaklaşımları tanımlamaktadır. Bu bağlamda dogmatizm bir takım apriori prensipler, dogmalar veya doğruluğu tartışılmaz ilkelerden hareket ederek insan bilgisinin mutlak hakikate erişebileceğini, aklın mutlak bir değeri olduğunu, bilgi ve varlık açısından hakikate ulaşabileceğini, dolayısıyla bilginin ve metafiziğin imkânını savunan yaklaşımı dile getirmektedir.

Her türü ile dogmatizmin tutucu bir psikoloji (bir tür epistemik otizm) ve dogmatik bir tutumdan beslendiğini söyleyebiliriz. Buna bağlı olarak da bütün türleriyle dogmatizm, ileri sürdüğü herhangi bir iddia veya savını, özü gereği dogmatik (dogmatiser anlamında) bir tavırla oluşturmuş bir zihniyetin ifadesidir.