Milli Mücadele Kahramanı İsmet İnönü

Lâle Arslan

İsmet İnönü, 1884 yılında İzmir'de doğdu. Babası Hacı Reşit Bey, annesi ise CevriyeTemelli Hanım idi. Öğrenim hayatına Sivas'taki bir mahalle mektebinde başladı ve Mülkiye İdadisi'nde devam etti. 1897 yılında İstanbul'a geldi ve Mühendishane-i Berri-i Hümayun'a (TopçuLisesi) girdi. Daha sonra Erkan-ı Harbiye Mektebi'ne girdi ve buradan 26 Eylül 1906'de birincilikle mezun oldu. Mezun olduktan sonra Edirne'deki İkinci Ordu'ya atandı. Bu sırada Fethi Okyar'ın aracılığı ile İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi.

1910 yılında Yemen'de başlayan ayaklanmanın bastırılmasında görevaldı. Burada 3 yıl kaldı. 1912'de binbaşılığa yükseldi. Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesi'nde görev aldı. Burada Mustafa Kemal Paşa'nın emrinde çalıştı. 12 Ocak 1917'de Dördüncü Kolordu Komutanlığı'na atandı. 1917 yılında Filistin Cephesi'nde ilk olarak Yirminci Kolordu Komutanlığı'na, daha sonra ise Üçüncü Kolordu Komutanlığı'na atandı. Buradaki görevinin ardından da Harbiye Nezareti'nde görev aldı.

1920 yılında Mustafa Kemal'in daveti üzerine Anadolu'ya geçti ve Batı Cephesi Komutanlığı'na getirildi. Çerkez Ethem'in başlattığı ayaklanmanın bastırılmasını sağladı. "Birinci İnönü Savaşı" olarak bilinen savaşta Yunanlıların ilerleyişini durdurdu. Bunun ardından Mirliva rütbesine terfi etti. Lozan BarışKonferansı'na Türk Heyeti Başkanı olarak katıldı. 1923 yılından 1937 yılına kadar çok kısa bir süre hariç başbakan olarak görev yaptı. 20 Eylül 1937'de Atatürk'ün isteği üzerine Başbakanlık'tan çekildi. Atatürk'ün ölümünden sonra TBMM tarafından cumhurbaşkanı olarak seçildi.

1950'de Demokrat Parti'nin seçimleri kazanması üzerine muhalefete düştü. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından 1961 yılında Cumurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından hükümeti kurma görevi verildi. 1965 yılında bu görevden ayrıldı. 8 Mayıs 1972'de CHP Genel Başkanlığı görevinden istifa etti. İsmet İnönü, 25 Aralık 1973 günü hayatını kaybetti.