Kızılbaşlar - Aleviler

_{Anadolu'da Yaşayan Ezoterik Bir İnanç Topluluğu Üzerine Araştırmalar}

Krisztina Kehl-Bodrogi

Bu araştırmada Kızılbaş/Alevi inanç topluluğunun dini ve sosyal-dini yapısı ele alınmaktadır. İncelemede bu inanç topluluğunun ortaya çıkış dönemindeki koşullar göz önünde bulundurulmuştur. Türkiye'de Sünni Müslümanlardan sonra en büyük dini topluluğu oluşturan Kızılbaşlar/Aleviler, kendilerini İslamiyet'in zümrelerinden olan On İki İmam Şiileri olarak tanımlıyorlar. Fakat bu inancın kendine özgü özellikleri, Kızılbaşları/Alevileri İslam dininin mezhebi altında sınıflandırmayı zorlaştırıyor. Kızılbaş/Alevilik inancını, Halk İslamı'nın ortaya çıktığı ortamda doğan ve aşırı Şii inancının etkisi altında kalarak onun bazı unsurlarını özümseyen bağımsız bir din olarak tanımlamak daha doğru olacaktır. Kızılbaşların/Alevilerin büyük çoğunluğunun dili Türkçedir. Türkiye'deki yaygın düşüncenin aksine, söz konusu inanç topluluğu içerisinde Alevi Kürtler azınlık bir grubu temsil etmektedir. Bu araştırma kapsamında, göçebe olarak yaşayan Türkmen topluluğunda ortaya çıkan ve gelişen Kızılbaşlığa/Aleviliğe Kürtlerin hangi tarihi koşullar altında entegre oldukları sorusu üzerinde durulmayacaktır. Bu konunun daha sonraki çalışmalarda ele alınması gerekmektedir. Ancak Kızılbaşların/Alevilerin etnik kökenlerinden ve dillerinden bağımsız olarak kendilerini "biz" (grup) olarak görmeleri, bu araştırmada onları -Türk/Kürt ayırt etmeksizin- bir bütün olarak ele almamın haklı gerekçesini oluşturacaktır.