Kıyamet Koptuğunda

_{Hasan Cevdet Bey'in Çanakkale ve Doğu Cephesi Günlüğü}

Hasan Cevdet Bey

Çanakkale Muharebeleri'ne otuz yaşında üsteğmen rütbesiyle katılıp yüzbaşı rütbesiyle çıkan ve ara vermeden Doğu cephesine giden Hasan Cevdet Bey'in tutmuş olduğu günlük, 1915-1917 tarihleri arasında iki cepheye dair çok önemli bilgiler sunmaktadır.

Hasan Cevdet Bey'in tayin olunduğu 5. Tümen'e bağlı 14. Alay, Çanakkale Cephesi'nde Arıburnu ve Conkbayırı mıntıkalarında en yoğun muharebelerin, en kritik anların yaşandığı siperlerde ateş hattında bulunmuştur. Ama maalesef 14. Alay muharebelerdeki kahramanlık ve fedakarlığına rağmen adı pek duyulmayan ve bilinmeyen alaylardan birisidir.

Hasan Cevdet Bey, günlüğünün Çanakkale cephesi bölümünde; muharebelere, düşmana, kullanılan silahlara, askerin cephe arkasındaki gündelik hayatına dair ayrıntılı ve çarpıcı bilgiler vermektedir.

Hasan Cevdet Bey, günlüğünde sadece cephede yaşadıklarını değil; savaşın askerler üzerinde oluşturduğu psikolojiyi, barış ümitlerini, "kemik kavgası" diye adlandırdığı "medeni!" Avrupa devletlerinin menfaat kapışması gibi konulardaki fikir ve görüşlerine de yer vermektedir.