Kim Neyi Neden Alır?

_{Çöpçatan Ekonomisi ve Piyasa Tasarımının Bilinmeyen Dünyası}

Alvin E. Roth

Para her şeyi satın alabilir mi?Hayır.

Çünkü dünya çapındaki en büyük işlem hacmine sahip pazar, paranın işlemediği bir pazardır. Nasıl mı? Mesela, Boğaziçi Üniversitesi'ne bir mail atıp çat kapı yüksek lisansa katılamaz, bir pazartesi sabahı gidip Google'da işe başlayamazsınız.

Google'ın sizi “seçmesi”, Boğaziçi'nin sizi “kabul etmesi”; kısaca, satın alması gerekir.

Alvin E. Roth'a Nobel ödülü kazandıran Çöpçatan / Eşleştirme Ekonomisi kavramı, tam da burada devreye girer.

Ekonomi lügatinde eşleştirme, hayat boyunca seçtiğimiz şeylerin aynı zamanda bizi seçmek zorunda olması demektir. Eşleştirme, en iyi arkadaşının kim olacağına karşılıklı karar vermekten, üniversiteden sonra kimin en hangi işe gireceğine, organ nakli bekleyen yüzlerce hastadan hangisinin nakil için oldukça kıt olan organları alacağına karar verir.

Ve Eşleştirme Piyasası, her ne kadar “yönetilemez” gibi gözükse de, aslında durum pek de öyle değildir.

2012 yılında Ekonomi dalında Nobel Ödülüne layık görülen Alvin E. Roth, tüm dünyadan bir grup uzman ile, paranın işlemediği bir piyasanın tasarımı için yeni bir disiplin oluşturulmasına yardımcı oldu. Ortaya çıkan yaklaşımlar, veriye dayalı bilimin yardımıyla, mevcut pazarların doğal yollarla çözmeyi başaramadığı sorunlara çözümler geliştirebildi.

New York Borsasından semt pazarına, Uber'den AirBnb'ye her büyüklükte piyasayı, akıllara durgunluk veren yöntemlerle ve paradan bağımsız şekilde daha verimli bir şekilde yönetmenin sırları bu kitapta.

“Alvin E. Roth, en verimli ve objektif eşleştirme yöntemlerini keşfetmek ve onları dünyaya kazandırmak için muazzam bir çalışma gerçekleştirmiş… Kim Neyi Neden Alır'ı okumak büyük keyif.”

- Wall Street Journal

“Bu akıcı ve herkesin anlayabileceği kitabıyla Bay Roth, çöpçatan ekonomisinin başarısını renkli bir şekilde yansıtıyor.”