Alevilerin İlk Siyasal Denemesi (Türkiye) Birlik Partisi (1966-1980)

Kelime Ata

41 yıl önce bir grup zengin Alevi, Alevilerin ilk siyasal denemesi olan Birlik Partisi'ni kurdu. Partinin amblemi, 12 imamı ve Hz. Ali'yi sembolize eden 12 yıldız ve aslandı. İlk genel başkanı istihbaratçı Emekli Tuğgeneral Hasan Tahsin Berkman'dı, partinin iki kurucusu daha (Hüseyin Eren, Salim Delikanlı) asker kökenliydi.

Milli Birlik Komitesi üyesi Sıtkı Ulay'dan, Kenan Esengin'e, Alaattin Kıral'dan, Ali Ulvi Vural'a, Sadettin Süataç'tan, Celil Gürkan'a, Cemal Saltık'tan Lütfü Gezer'e kadar pek çok asker kökenlinin politika yaptığı Birlik Partisi ilk bölünmeyi 1967'de yaşadı ve Sadettin Süataç ekibi ayrılarak Sivas'ta Demokrat Birlik Partisi'ni kurdu. Parti ikinci büyük bölünmeyi, Çorum Milletvekili Ali Naki Ulusoy, Amasya Milletvekili Kazım Ulusoy, Tokat Milletvekili Yusuf Ulusoy, Ankara Milletvekili Hüseyin Balan ve Sivas Milletvekili Hüseyin Çınar'ın Adalet Partisi bütçesine beyaz oy vermesiyle yaşadı. İhraçlarla birlikte parti ile Hacı Bektaşi Veli'nin soyundan geldiklerine inanılan Ulusoy ailesiyle siyasi kan davası da başlamış oldu.

Partinin ilk Genel Başkanı Emekli Tuğgeneral Hasan Tahsin Berkman, ikinci Genel Başkanı Millet Partisi'nden transfer edilen Ankara Milletvekili Hüseyin Balan'dı. Bu iki genel başkan döneminde parti sağ eğilimli bir politika izledi.

5 milletvekilinin ihraç edilmesiyle partinin geleneksel Alevilerle bağı koptu ve parti üçüncü Genel Başkan Mustafa Timisi önderliğindeki sol eğilimli gençlerin eline geçti. Parti, 1971 yılında Emekli General Kenan Esengin'in önerisiyle Türkiye Birlik Partisi adını aldı.

1970'li yılların ikinci yarısına doğru partide artık sosyalist gençler vardı. Sol örgütler, parti içinde faaliyet gösteriyordu ve bunların arasında blok gücü Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi (TİİKP) oluşturuyordu. Maocular, bir ara partiyi ele geçirme hamlesinde bile bulunmuşlardı. Adalet Partisi ve CHP'nin taarruzlarına operasyonlarına karşı kendini korumakta güçsüz kalan partinin tarihi, aslında bitmek bilmeyen iç çatışmaların da tarihi aynı zamanda...

14 yıl süren siyasi faaliyet döneminde üç genel başkan değiştiren, programını üç kez yenileyen (Türkiye) Birlik Partisi, Aleviler ve siyaset konusunun tartışıldığı bir dönemde Aleviler ve siyaset ilişkisine ilişkin ciddi veriler içeriyor. Kitap, "Sınıf ve menfaat çatışmalarını önlemek" amacıyla "Türkçü-Atatürkçü", "reformist", çizgide kurulan partinin demokratik sola açılım sürecine ışık tutuyor ve parti üzerine yapılmış ilk araştırma özelliğini taşıyor.
(Tanıtım Yazısından)