Eşkıyalar ve Devlet

_{Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi}

Karen Barkey

Osmanlı'da eşkıyalık…
“Barkey'in analizi iki açıdan etkileyici. Bir, Osmanlı devlet merkezileşmesi problematiğini devlet gelişimi bağlamında daha geniş bir teorik tartışmaya taşıyor. Devlet dönüşümünü yapısal bir analize tabi tutarak, Osmanlı uzmanlarının yanı sıra bütün sosyal bilimcilere seslenebiliyor. İkincisi, Barkey 17. yüzyıl Osmanlı tarihine ilişkin mevcut yorumları boşa çıkaran yeni açıklamalar, anlatımlar ve yorumlamalar sunuyor.”
Turkish Studies Association Bulletin

“Eşkıyalar ve Devlet birincil arşiv malzemesini ikincil kaynaklarla birlikte ustaca okuyabilen zengin bir kitap. Köylülerin taraf olduğu mahkeme kayıtlarını kullanan eser, eşkıyalığın yükselişi ve çöküşünün ayrıntılı bir analizini sunuyor. Bütün bunlar klasik Osmanlı sistemi ve on yedinci yüzyılın başlarındaki dönüşümüne dair açık ve iyi yazılmış bir metinle birlikte veriliyor.”
American Journal of Sociology

Eşkıyalık nasıl ortaya çıktı? Osmanlı Devleti eşkıyalarla hangi yollarla pazarlık yaptı? Onları kendi konumu sağlamlaştırmada ve toplum üzerindeki hâkimiyetini sürdürmede nasıl kullandı? Savaşlar, vergiler ve idari yükümlülükler, Avrupa'da ve Osmanlı İmparatorluğu'nda devletin oluşumu konusunda ne tür sonuçlar doğurdu? Yaşanan olumsuzluklar karşısında Osmanlı köylüsü akılcı mı yoksa vurdumduymaz mı davrandı? Celalilerin asıl amacı neydi?

Karen Barkey bu ödüllü eserinde Osmanlı İmparatorluğu'nun en geniş sınırlarına ulaştığı, devlet kurumlarının yerleşmeye başladığı 17. yüzyıla odaklanıyor ve imparatorluğun bu dönemde karşı karşıya kaldığı en büyük sıkıntıyı, eşkıyalığı ele alarak merkezileşme metot ve sürecini irdeliyor. Devlet ve tımar sahipleri arasındaki gerilimi, yüksek rütbeli taşra görevlilerinin reaksiyonlarını, Osmanlı köylüsünün reflekslerini, eşkıyalığın ortaya çıkışını ve güçlenmesini, devletle eşkıyalar arasındaki ilişkileri çarpıcı bir bakış açısı ve oldukça akıcı bir üslupla ortaya koyuyor. Anadolu'da ortaya çıkan eşkıyalığın nedenlerini, seyrini ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bu sorunla nasıl baş ettiğini hem arşiv belgeleri hem de ikincil literatürü harmanlayarak ele alıyor.

Eşkıyalar ve Devlet: Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi tarih, sosyoloji ve siyaset bilim disiplinlerinin harmanlandığı, sadece tarihçilerin değil bütün sosyal bilimcilerin mutlaka okuması gereken bir eser.