Jules Verne

Modern bilim-kurgu türünün oluşmasına öncülük eden, Denizler Altında 20000 Fersah, Dünyanın Merkezine Yolculuk gibi çok sevilen, öngörüleriye modern çağın teknolojisine ve icatlarına fikir babası olmuş ve inanılmaz öyküleriyle çocukluğumuzun hayallerini süsleyen Jules Verne kimdir?

Jules Gabriel Verne [Jül Veğn şeklinde okunur] 8 Şubat 1828 yılında Fransa’nın Nantes kentinde dünyaya geldi. Verne, varlıklı bir hukukçu olan Pierre Verne’nin oğluydu. Jules Verne, daha çocukluğunda seyahat etme hayallariyle yanıp tutuşan biriydi. Özellikle gemi seyahatleri, Jules Verne’nin hayatı denince akla gelenlerden biridir. Verne, Nantes sahillerinde otururdu, gelip geçen gemileri seyrederdi ve kendini o gemilerde seyahat ederken hayal ederdi. Hatta Verne, bir gün tayfalık yapmak amacıyla bir gemiye atlayıp evden kaçmaya bile yeltenmişti; fakat babası tarafından yakalanmıştı.

Baba Pierre Verne, oğlunun kendisi gibi bir hukukçu olmasını istiyordu ve Jules’ü bu amaçla Paris’e gönderdi. Yazar burada hukuk diploması aldı almasına; ama içinde büyük bir edebiyat aşkı filizlenmeye başlamıştı ve bu tutku, adalet hizmetine üstün geliyordu. Yazarın Paris’teki eğitim hayatı, onun Victor Hugo gibi bir devle tanışmasına vesile oldu.

Yazar, ayrıca Üç Silahşörler adlı klasik romanın yazarı Alexandre Dumas’nın oğluyla da tanışmıştı ve bu yazarlar ve edebiyat çevreleri sayesinde edebiyat dünyasına ilk adımını atmıştı. Verne ilk önce Les Pailles rompues (Kırık Sazlar) adlı bir piyes yazarak adından söz ettirdi ve daha sonra bir müddet Paris’teki Théâtre Lyrique adlı tiyatroda çalışmaya başladı. Yazar, bu dönemde Edgar Allan Poe’yu okudu ve ona hayran oldu. İlk öykülerinde ve yazılarında Poe etkisi vardı.

Verne, buradaki görevinde çeşitli komediler ve operetler yazdı ve Le Musée des familles adlı bir dergiye, yazdığı kısa öykülerle katkıda bulundu. Jules Verne, bu yıllarda büyük ilham aldığı Jacques Arago adındaki bir gemiciyle tanıştı. Jacques Arago, bir gemi ile dünya seyahati yapmıştı ve Verne’nin çocukluk hayalinden fırlamış gibi hissettiren bu adam sayesinde Verne, seyahat konulu öyküler yazmaya başladı.

Yazar, 1857 yılında Honorine de Viane ile evlendi. Honorine’nin kardeşi borsacılık yapıyordu ve Jules Verne’i şaşırtıcı derecede etkliledi. Yazar, borsacı olmaya karar verdi. Paris Borsası’nda brokerlik yapmaya başladı, bu sıralarda da edebiyat alanındaki faaliyetlerini sürdürdü.

Jules Verne ilk gezisini 1859 yılında Britanya’ya yaptı ve bu deneyiminde aldığı notları “İskoçya Seyahati” adı altında bir kurguya döktü. İki yıl sonra İskandinavya Seyahati yaptı ve bu sırada oğlunun doğum haberini aldığı için dönmek zorunda kaldı.

Verne’in ilk uzun eseri Balonla Beş Hafta adlı ünlü eseridir. Eser, o sıralarda hâlâ büyük bir bölümü keşfedilmemiş olan Afrika’ya yapılan balon seyahatini konu alıyordu. Eser, yayımlandığı 1863 yılında kısa zamanda büyük bir başarı elde etti. Bu başarının altında yatan şey ise balonların yeni icat ediliyor oluşuydu. Verne, her zaman güncel teknolojiyi ve bilimi takip ediyordu ve yeni icatları eserlerinde kullanarak bilim-kurgu türünün oluşmasında öncülük etti.

Yazarın bundan sonra yazdığı kitaplar yine büyük başarılar elde etti ve günümüzde bile hâlâ yazarın en iyi eserleri olarak değer görürler. Bu Jules Verne romanları arasında Dünyanın Merkezine Yolculuk da vardı ve bir grup kâşifin ve bilim insanının İzlanda’daki bir volkanın derinliklerinde yatan yeraltı dünyasına yaptıkları yolculuktan bahsediyordu. Kaptan Hatteras’ın Maceraları adlı kitabı Kuzey Kutbu’na yapılan bir yolculuğu konu alıyordu. Şaşırtıcı olansa o yıllarda Kuzey Kutbu’na henüz ayak basılmamış olmasıydı.

Dünyadan Aya ve devamı niteliğindeki Ayın Çevresinde adlı kitaplarda Jules Verne, yerçekimsiz ortamlarda bulunan astronotlardan söz ediyordu ve aynı zamanda bugün NASA’nın konuşlandığı Florida’yı, eserindeki astronotların uzaya fırlatıldığı yer olarak göstererek yine üstün öngörülerini ortaya koyuyordu.

Jules Verne, 1870 yılında yazdığı Denizler Altında 20000 Fersah kitabıyla Nemo adındaki gizemli bir kaptanın seyahatlerinden bahseder. Kaptan Nemo, Nautilus adında bir denizaltı yapmıştır ve onunla seyahat eder. Yazarın bir diğer başyapıtı Seksen Günde Devr-i Alem’dir ve 1873 yılında yayımlanan bu kitap, Verne’nin dakik bir adam olan babasını sembolize ettiği düşünülen Phineas Fogg adlı bir karakterin maceralarını anlatır.

Yazarın en sevilen diğer romanları 1875’te yayımlanan Gizemli Ada ve 1876’da yayımlanan Michael Strogoff’tur. Verne, bugün bile büyük ilgiyle okunan seksene yakın edebi eser vermiştir. Jules Verne’nin eserlerindeki kurgu, bilimi ve dinsel temaları etkileyici bir dengede sunmuştur ve yazar bu konuda pek çok övgü almıştır.

Verdiği teknik detaylar nedeniyle bilim-kurgudan ziyade teknolojik kurgu yazarı olarak da değer gören Jules Verne, Zaman Makinesi, Dr. Moreau’nun Adası gibi kült bilim-kurgu kitaplarının yazarı H.G Wells ile birlikte bilim-kurgu edebiyatının babası sayılır.

Jules Verne, 1886 yılında akıl hastası yeğeni tarafından kaza eseri vuruldu ve sakat kaldı. 1902’de yazarda kısmî körlük oluştu ve usta yazar 24 Mart 1905’te yaşamını kaybetti.

Günümüzde çok okunan romanları miras bırakan Jules Verne’nin kitapları, birçok kez sinemaya da uyarlandı ve büyük ilgi gördü. Jules Verne filmleri, Jules Verne romanları gibi her yaştan kesime hitap etmesiyle büyük başarı yakalamıştır.