Halk, Ayan ve Devlet: Tanzimat Devri Ordu Kazası

İlhan Ekinci

İnsan topluluklarının kültürlerini anlayabilmek, mekân-insan ilişkilerini ve tarihi coğrafyayı anlayabilmekten geçer. İncelenen alanın insan ve coğrafya açısından bir çerçevesini çizmek, hele de bunların birbirleriyle ilişki ve bağlarını ortaya koyabilmek zor olduğu kadar sıkıntılı bir meseledir. Karadeniz, coğrafyanın imal edip, tarihsel gelişmelerin yönlendirdiği bir sosyal ve kültürel dokunun bölgesel adıdır. Ordu, bu coğrafyanın ve sosyal dokunun daha küçük ölçekli bir parçasıdır. Karadeniz coğrafyası dar alana çok farklı iklim özellikleri yerleştirmekle kalmamış, birbirinden çok farklı, zengin bir sosyal ve kültürel yapı da sığdırmıştır. Sadece ekonomisi değil sosyal yapısı da şartların belirlediği bir “kader” gibidir. Bölge kültürü üzerinde belirgin bir etkisi olan coğrafyanın, işbirliği, paylaşım kültürünün gelişmesini ve zenginleşmesini sağlamasının yanı sıra görünür/görünmez ayrımlar yarattığı bir gerçektir. Görünen coğrafi sınırların ve bölümlerin dışında, sahil boyunca veya iç kesim arasında görünmeyen sosyal sınırlar ve ayrımlar da çizilmiştir. Bu çalışma, sınırları daraltılmış bir coğrafyanın belirli bir zaman dilimindeki sosyal ve idari yapısı üzerinden bu ayrımları ve birliktelikleri anlamayı hedeflemiştir.