Nemide

Halid Ziya Uşaklıgil

Nemîde, Halit Ziya Uşaklıgil'in kitap halinde basılan ilk romanı. O dönemde yaygın olan “Verem Edebiyatı”nın klasik örneklerinden biri. Öte yandan mutsuz sonla biten bir aşk hikâyesinin anlatıldığı bir İstanbul romanı.
Bir sene sonra yine bu odada pencerenin yanında bir ihtiyar oturmuştu. Kapı açılıp içeriye diğer bir ihtiyar girdi. Gülerek yaklaştı, omzuna yavaşça eliyle vurdu.
O zaman ihtiyar, parmağını dudaklarının üzerine koyarak, “Sus!” dedi. Köşede mevhum [hakikatte olmayan] bir şey göstererek ilave etti:
“Nemide uyuyor.”

HALİD ZİYA UŞAKLIGİL: (1865-27 Mart 1945) Eyüp'te doğdu. Uşaklı Helvacızâdeler ailesine mensuptur. Mercan Mahalle Mektebi, Fatih Askeri Rüşdiyesi, İzmir Rüşdiyesi, Mechitariste Okulu'nda (1883) okudu. Avukat Auguste de Jaba'dan yabancı dil, Ermeni katip Antuan'dan matematik dersleri aldı. İçindeki okuma aşkıyla telif ve tercüme edebi eserleri okudu. Bir taraftan da çeviriler yapmaya, makale, hikâye ve romanlarını yazmaya başladı. 1914 yılında Köse Raif Paşa'nın yeğeni Memune Hanım'la evlendi. İlerideki yıllarda yakınlarını peş peşe kaybetmenin acılarını yaşadı. İzmir Rüşdiye ve İdadisinde öğretmenlikle başladığı görevine çeşitli devlet memurluklarıyla devam etti. Darülfünun'da Batı edebiyatı dersleri verdi. Öte yandan Sahne-i Osmanî, Türk Derneği, İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi oldu. Darülbedayi'nin ilmi heyetinde görev aldı. Kısa süreli olsa da Nevruz dergisini ve Hizmet gazetesini çıkardı. Halid Ziya Sabah, Servet-i Fünun, Mektep, İkdam, Vakit, Peyam-ı Sabah, Tanin, Milli Mecmua, Güneş, Tercüman-ı Hakikat, Tarîk, Resimli Ay, Hayat, Akşam, Muhit, Varlık, Yedigün, Anayurt, Şehbal gibi gazete ve dergilerde eserlerini, yazılarını yayımladı. Edebiyat-ı Cedide yazarı olarak dönemin bütün edebi simalarıyla tanıştı, bazılarıyla işbirliği yaptı. Türk edebiyatında romancılığın edebi manifestosu hükmündeki Mai ve Siyah (1896, 1914, 1938) romanıyla kahramanların iç dünyasına girdi, ayrıntılı ruh tahlilleri yaptı. Yayımlanmış eserlerinin belli başlıları Aşk-ı Memnû (1899), Bir Yazın Tarihi (1900), Solgun Demet (1901), Nesl-i Ahîr (1908-1909), Kırk Yıl (I-IV, 1936), Saray ve Ötesi (I-III, 1940-1942), Bir Acı Hikâye (1942).

(Tanıtım Bülteninden)