Hacı Bektaş Veli'nin Evlatları / “Yol”un Mürşitleri: Ulusoy Ailesi

Meral Salman Yıkmış

Sufizm ve Şii inancının iç içe olduğu Bektaşi tarikatı farklı örgütlenme biçimlerine sahip iki ayrı kola ayrılır: Çelebi kolu ve Babagan kolu. Babagan koluna göre tarikatın kurucusu kabul edilen ve tarikata adını veren Hacı Bektaş Veli mücerrettir. Onun sadece “yol” yani tarikat
evlatları vardır. Çelebi kolu, yani Ulusoy ailesi ise Hacı Bektaş Veli'nin “biyolojik” evlatları olduklarını iddia eder. Sahip oldukları kutsiyet, Hacı Bektaş Veli'yi temsil etme ve onun postuna, makamına oturma hakkı kan bağıyla edindikleri ve nesilden nesile aktardıkları mirasla mümkün olur. Meral Salman Yıkmış'ın uzun dönemli saha araştırmasına dayanan bu etnografi çalışması Bektaşiliğin Çelebi kolunu temsil eden Ulusoy ailesini konu ediyor. Kendilerine bağlı ocakların dedelerine, babalara ve elbette ki taliplere Alevi-Bektaşi Yolu'nun kurallarına uygun biçimde rehberlik etme ve kendilerine bağlı toplulukların yaşamlarını düzenleme yetkileri, kalıtsal olarak edindiklerine inanılan kutsal otoritelerine dayanıyor. Hacı Bektaş Veli'nin Evlatları, Ulusoy ailesinin kan bağı ile elde ettiği kutsal otoriteyi, taliplerle kurulan ilişkileri, ailenin içinde yaşanan dönüşümleri, mürşitlerin değişen toplumsal rollerini, Hacıbektaş ilçesi ve Ulusoy ailesi arasındaki dinamikleri, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde yaşanan kırılmalar boyunca ele alıyor.