Gramsci'nin İki Hapishanesi

_{Faşist Hapishane ve Komünist Labirent}

Franco Lo Piparo

20. yüzyılın en dikkat çekici düşünürlerinden biri olan Antonio Gramsci1926'da faşist rejim tarafından hapse atıldı, hayatının geri kalan kısmını hapishane ve hastanede geçirdi. On yıl süren mahpusluk yaşamındaotuzdan fazla deftere siyasi ve felsefi değerlendirmelerini, çeviri denemelerini yazdı: Hapishane Defterleri geçen yüzyılın en önemlisiyaset felsefesi eserleri arasında yer alıyor.Gramsci, hapse girmeden önce Stalin'in uygulamalarına ve halefi Togliatti'nin tavrına karşı eleştirilerini dile getirmişti. Gramsci'ninölümünden on yıl sonra Togliatti Defterler'in bir kısmını yayımlandı. Defterler'in tamamıysa 1975'te yayımlanabildi. O zamandan beridefterlerin gerçek sayısı hakkında tartışma devam ediyor. Komünist Parti'nin resmî tarihine göre otuz iki defter var. Buna karşılık birdefterin Togliatti tarafından saklandığı veya imha edildiğini iddia ediliyor.

Franco Lo Piparo, bir polisiye roman kurgusu içinde otuz üçüncüdefterin izini sürerken, Gramsci'nin mektuplarında hem faşistyönetimin hem Stalinci sansürün denetiminden kaçmak için kullandığı mecazi ifadelerin arkasındaki gerçeği aydınlatmaya çalışıyor. Bu büyük sosyalist düşünür ve siyasetçinin hem faşizmin hem Komintern'inStalinci pratiklerinin tutsağı olarak verdiği fikrî mücadeleye ışıktutuyor. “Sana yazmak zorunda hissettim çünkü daha fazla gecikmeden birkarar vermem gereken, hayatımda bir dönüm noktasına geldiğimihissediyorum. Bu kararı aldım. (…) Bazen tüm hayatımın büyük (benim için büyük) bir hatadan, bir yanılgıdan ibaret olduğunudüşündüm.”

Gramsci, 27.2.1933, Tania'ya mektup