Friedrich Engels: Yaşamı ve Düşüncesi

Terrell Carver

Marksizmin kurucularından Friedrich Engels hakkındaki bu kapsamlı yaşamöyküsünde, onun yalnızca siyasal mücadelesi ve düşünsel üretimi değil, Karl Marx'la ilişkileri, gazeteciliği, iş yaşamı, Burns kardeşlerle “özel ilişkiler”i, şairliği ve hatta şarap sevgisi de ele alınıyor.

Başlangıçta “somut siyasal stratejiler”e öncelik veren Engels, yaşamının son yıllarında felsefe ve yöntem tartışmalarına neden ağırlık verdi, bu alanlardaki incelemeleriyle Marksizme ne gibi bir katkıda bulunmaya çalıştı?

Engels, “General” lakabını nasıl aldı? Kapital'in yazıldığı yıllarda Marx'ın “zorlu” kuramsal dilini ve yaklaşımını “basitleştirmeye” mi çalıştı? Aile şirketi ve geçim derdi onu nasıl etkiledi? 1844'teki ikinci buluşmalarının ardından hep uyum içinde çalışan Engels ile Marx'ın ilişkisi, Mary Burns'ün ölümünün ardından neden bozuldu, sonra nasıl toparlandı?

Terrell Carver'ın geniş bir kaynak taramasına dayanarak ulaştığı yanıtlar Engels'i daha yakından tanımamıza yardımcı oluyor. Engels'in Marx'a 1845 tarihli bir mektubundan: “Yaşayan gerçek halkın doğrudan doğruya karşısına geçmek ve böylece, seni görüp duymalarını sağlamak, ‘aklın gözü'yle gördüğün soyut okurlara şeytanca kalem oynatmaktan çok farklıdır.”