Sinop Livası Meclis-i Umumi Kararları - Zabit Ceridesi

Erhan Alpaslan

Sinop Vilayet-i Meclis-i Umumi görüşmeleri ve kabul edilen kararları içeren bu çalışma vilayetin o dönemdeki durumu hakkında son derece önemli bilgiler içermektedir. 1921-1922 (1337-1338) yıllarını içeren Sinop Vilayet-i Meclis-i Umumi görüşmeleri vali beyin (Mutasarrıfın) idaresinde merkez ve kazalar adına seçilen üyelerin katılımı ile gerçekleşmiştir. Bu görüşmelerde bölgenin çeşitli sorunları ele alınmış ve bu sorunların nasıl ve ne şekilde çözülmesi gerektiği noktasında bir takım kararlar alınmıştır. Dolayısıyla bu görüşmelerden bölgenin idari, sosyo-ekonomik ve kültürel gelişimi ile ilgili önemli verilere ulaşabilmektedir. Vilayet-i Meclis-i Umumi görüşmelerinde bölge ile ilgili çeşitli sorunlar gündeme gelmiş, bu konular tartışılmış ve önemli kararlar alınmıştır. Ele alınan konular ya yerel düzeyde vilayet meclisinin aldığı kararlar ile çözüme kavuşurken kimi sorunların çözümü noktasında merkezi yönetime başvurulmuştur. Bazı konularda çok uzun tartışmalar yaşanmış olsa da nihayetinde çoğunluğun kabul edebileceği bir noktaya gelinebilmiştir. Nitekim bilinmektedir ki devlet yapılanması içerisinde yönetimde merkez ve yerel ilişkilerin daha uyumlu bir şekilde işleyişini sağlayan birtakım mekanizmalar oluşturulmuş ve zaman içerisinde de bazı değişikliklere gidilmiştir. Ülke yönetiminde merkezi ve yerel yönetimin işleyiş tarzı ve örgütlenme biçimi, yöneten ve yönetilen ilişkileri açısından büyük önem arz etmektedir. Merkeziyetçi ve mutlakıyetçi bir yapıya sahip olan Osmanlı Devleti'nde merkez ve taşra yönetiminde zaman içerisinde bazı değişiklikler meydana gelmiştir. Osmanlı taşra yönetiminde yapılan en önemli değişikliklerden biri de Vilayet Genel Meclisleri'nin kurulmasıdır. Merkezi yönetimin dışında vilayet ve sancaklardaki yönetimlerdeki Meclis-i umumiyeler oluşturuldukları ilk dönemden 1927 yılına kadar olan süreçte sürekli yenilenmiş ve değiştirilmişlerdir. Bu Meclisler adeta bir danışma meclisi görevini yerine getirmiş ve Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir. Bu değişiklikler bazen meclis üyelerinin oluşturulması bazen de meclisin sorumluluk ve yetki alanları ile ilgili gerçekleştirilmiştir. Meclis-i umumiyeler, günümüzde de il özel idaresi olarak varlıklarını devam ettirmektedirler. Bu çalışmada Sinop Meclis-i Umumisi'nin 1337-1338/1921-1922 yılına ait tutanağından istifade edilmiştir. Tutanak 11 oturumdan oluşmaktadır. Bu oturumlarda bölge ile ilgili gündeme gelen konular; başta eğitim olmak üzere bayındırlık, sağlık, nüfus, bütçe ve diğer meseleler müzakere edilmiştir. Yapılan bu görüşmelerde Meclis başkanı ve diğer üyeler gündemdeki konular ile ilgili görüşlerini dile getirmişlerdir. Bu çalışmada ana kaynak olarak Sinop Livası Genel Meclis Tutanağı kullanılmıştır. Çalışmanın temel amacı, hem Sinop Vilayet Meclisinin çalışmaları, hem de bölgenin bu dönemdeki sosyo-ekonomik yapısının ortaya konulmasıdır.

(Tanıtım Bülteninden)