Edebiyat Çevirisinin ve Çevirmeninin İzinde

Ayşe Ece

“Bir edebiyat metnini yazıldığı dilden başka bir dilde yeniden yazmak ve okumak, yaratıcı ve büyüleyici bir süreçtir. Yaratıcıdır, çünkü çevirmen o edebiyat metnini bir edebiyat okuru ve eleştirmeni olarak okuma/alımlama/anlama/yorumlama/eleştirme süreçleri sonucunda farklı bir dilde yeni bir metne dönüştürür. Büyüleyicidir, çünkü yabancı bir kültürde üretilmiş bir metin bizim kültürümüzde çevirmen aracılığıyla kendisine bir ses ve yer bulur ve dünyasının kapılarını biz çeviri metin okurları için aralar.”

Yazarlar dünyayı okuyan çevirmenlerdir, zira içinde yaşadığımız dünyayı ve insan doğasını sözcüklerle resmeder, dil-olmayan’ı dil’e aktarırlar. Kendisi de bir çeviri metin olan edebiyat metnini yazıldığı dilden başka bir dilde yeniden yazma eylemini gerçekleştirenler ise edebiyat çevirmenleridir. Edebiyat metinleri onların sayesinde yeni okurlarla buluşur, farklı kültürlerde yeni yaşamlar sürerler.

Edebiyat Çevirisinin ve Çevirmeninin İzinde, Truman Capote’nin “My Side of the Matter” adlı öyküsünün Türkçede farklı dönemlerde edindiği yeni yaşamını “yeniden çeviri olgusu” bağlamında ele alıyor. Memet Fuat ve Püren Özgören’in elli üç yıl arayla çevirdikleri bu öyküye getirdikleri yorumları inceleyen Ayşe Ece, zaman içinde farklılık gösteren çeviri normları ve çevirmen davranışları üzerine düşünmemizi sağlamakla kalmıyor, edebiyat çevirisine ve çevirmenine yönelik ufkumuzun genişlemesine de katkıda bulunuyor.