Duyun-ı Umumiyye

Donald C. Blaisdell

Bu kitap Osmanlı İmparatorluğu'nu yarı sömürge haline getiren borç batağının öyküsüdür: Kırım Savaşı nedeniyle iç borçlanmaya başlayan Osmanlı Devleti, savaştan sonra da borç almayı sürdürerek 20 yıl içinde borçlarını ödeyemez duruma geldi ve iflas etti. Sonuç olarak 1881'de damga, alkollü içki, balık avı, tuz, tütün ve ipekten alınan vergilerin tüm geliri iç ve dış borçlara ayrıldı. Bu vergileri toplama ve alacaklılara ödeme görevi de yeni kurulan Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi'ne verildi. Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi'nin Osmanlı mali teşkilâtı içindeki yeri zamanla genişleyerek I. Dünya Savaşı arifesinde İmparatorluğun tüm ülke gelirlerine el koydu. Lozan Antlaşması ile Osmanlı Devleti'ni yarı-sömürge yapan Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi'nin vergi gelirlerini denetlemesi sona erdirildi. Ancak süreç içinde genç Cumhuriyet'in ilkelerinden uzaklaşan hükümetler çeşitli devletlere ve uluslararası kuruluşlara hızla borçlandı. 1970'lerin sonunda Devlet iflas noktasına geldi. Ve sonunda Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi'nin çağdaşı İMF Bürosu açıldı.

Bu kitap, bundan 150 yıl önce Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi'nden dolayı vatana ihanetle suçlananlardan ders çıkarmayanlara bir uyarıdır.
(Tanıtım Yazısından)