Felsefe ve Doğa Bilimleri Bütün Eserlerine Doğru 2

Doğan Özlem

Moden bir felsefe disiplini olarak bilim felsefesi, özellikle Anglo-Amerikan dünyasında son 70-80 yıldır pozitivist yönelimli bir doğa bilimleri felsefesi halinde gelişmiş; kültür(tin) bilimleri bu gelişim içerisinde büyük ölçüde gözardı edilmiştir. Buna karşılık kara Avrupa'sında ve özellikle Almanya'da 150 yılı bulan bir zaman kesiti içerisinde kültür (tin) bilimleri felsefesi adıyla anılabilecek bir başka bilim felsefesi geleneği vardır. Bu iki bilim felsefesi geleneği, oldukça farklı, hatta bağdaştırılamaz görünen çizgilere sahiptirler. Ülkemizde ise doğa bilimleri felsefesi büyük ölçüde ihmal edilmiştir.

Bu kitap, iki kitaptan oluşan bir dizinin ilk kitabı olarak, doğa bilimleri felsefesi'nin temel konu ve problemlerini, ilk dört bölümde tanıtıcı ve eleştirel bir tutumla ele almaktadır. Birinci bölümde, doğa biliminin nitelikleri ve felsefi temelleri üzerinde durulmakta; ikinci bölümde, doğabilimsel bilginin epistemolijik yönden irdelenmesine çalışmaktadır. Üçüncü bölüm, doğabilimsel yöntemin yapısının irdelenmesine ve doğa biliminde taban (baz) sorununun serimlenmesine ayrılmıştır. Dördüncü bölümün konusunu, doğa bilimlerinde kavram, yasa ve kavramların özelliklerinin belirtilmesi ve doğabilimsel bilginin geçerliğinin irdelenmesini oluşturmaktadır. Beşinci ve altıncı bölümler, konstrüktivist bir doğa bilimleri felsefesi ve bilim ve tarihsellik başlıkları altında, yazarın doğa bilimlerinin yapısına ve bilgisinin değerine ilişkin görüş ve değerlendirmelerine ayrılmıştır. Bu bölümler, aynı zamanda, dizinin ikinci kitabı olan Felsefe ve Kültür (Tin) Bilimleri' ne geçiş bölümleri olma özelliği taşımaktadırlar.