Destursuz Bağa Girenler

Orhan Şaik Gökyay

Bu yazıların amacı, hiç kimsenin, bir bölüğü pek aşırı olan yanlışlarını sergilemek değildir, kesin olarak. Ancak bunca yüzyıllara serpilmiş olan ve türlü açılardan değer taşıyan kültür ürünlerimizin, gelişi güzel, çoğu kez çetin olan bir emeği göze almadan, bugünün diline getirilemeyeceği yolunda, okuyuculardan bu alana girecek olanlara bir uyarıda bulunmak istenmiştir.

Bir kitabı, yalnızca, o da birçoğu yetersiz olan sözlüklerin yardımıyla anlamanın yolu olmadığı tanıklarıyla gösterilmeye çalışılmıştır. Sadeleştirmeye, bu yoldan tanıtmaya kalkıştığımız bir kitabın, dilinden önce, onun yazıldığı zamanın, çevrenin, yazarının dilini, üslubunu ve özellikle kültürünü kavramadan, bu gömünün tılsımını çözemeyiz. Bu tılsım, masallardaki gibi, birkaç sözcüğün büyüsüyle açılamıyor, meydanda.

İşin başka bir yönü de var; o da bize daha da hazırlıklı olmayı buyuruyor. Yoksa sonuç, bir milletin varlığını kalem yerine, bilgisiz ve insafsız kazmalarla yok etmeye varır. Daha da kötüsü bu soydan emeksiz, bilgisiz, açıkçası çırpıştırma yapıtlar, okuyucuyu yanıltır, onu kendi öz zenginliği ve kültür varlığı üzerinde umutsuzluğa sürükler; bu yüzden de onu, kendinden koparıp çok uzaklara atar.”

Edebi eleştiri, edebiyatın olmazsa olmazlarındadır. Elinizdeki kitap da Orhan Şaik Gökyay'ın bu minvaldeki yazılarını bir araya getirdiği, tarihe mâl olmuş en önemli eserlerinden bir tanesidir. Türk edebiyatında eleştiri denilince ilk akla gelen eser olan Destursuz Bağa Girenler, adetâ bir mihenk taşı olmuş, içerisinde bulunan yazılar devrinde büyük akisler uyandırmış ve ilmî çalışma bahsinde dikkat edilmesi gereken noktalar bugün de hâlâ geçerliliğini koruyacak şekilde okuyucuya sunulmuştur.