Yargısal Emir Kavramı ve Türk Hukuk Uygulamasındaki Yansımaları

Burcu Erdinç Tavil

Yargısal emir, yargı organları tarafından bazı hukuk sistemlerinde yalnızca idareye bazılarında ise hem idareye hem de alt dereceli yargı organlarına karşı verilebilen bir emri ifade eder. Yargısal emirden bahsedebilmek için "bir yargı organı", "bu yargı organının vermiş olduğu emir içeren bir karar" ve "bu yargı kararının yöneldiği bir idare ya da alt dereceli yargı organı" gereklidir. Türk hukukunda, hukuk devleti ilkesini gerçekleştirmek ve korumak için idarenin yargısal denetimini sağlayan idari yargı organları, idareye yönelik olarak emir içeren kararlar alabilir. Alınan bu kararlar, Anayasanın 125. maddesinde yer alan yargı organının idari işlem ve eylem niteliğinde yargı kararı alma yasağı kapsamında değildir. Çünkü yargısal emir niteliğindeki kararlar bir idari işlem ya da idari eylem teşkil etmemekte ve idarenin takdir yetkisini de ortadan kaldırmamaktadır. Yargısal emrin ilgili Anayasal yasak kapsamında olduğu yanılgısı nedeniyle Türk hukukunda yargısal emirden uzak durulmuştur. Oysa yargısal emre uygulama alanı tanımak; idari yargının etkinliğinin arttırılması, yargı kararlarının uygulanmasının sağlanması ve hukuk devleti ilkesinin korunması bakımından faydalı olacaktır. Bu çalışma, yargısal emir kavramını çeşitli ülke uygulamaları ile birlikte açıklamakta ve yargısal emrin Türk hukukunda var olan örneklerini ifade ederek konunun önemini ve faydalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

(Tanıtım Bülteninden)