Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına

Azra Erhat

Zeus'tan ateşi çalan ve bedelini de ödeyen Prometheus'la ortak bir kaderi paylaşır aydınlar. İnsanoğlu'nun kaderini değiştiren Prometheus, kendi kaderini değiştirememiş, binyıllardan günümüze uzanan sorunun içeriği pek değişmemiştir: 'Aydın' kimdir? 'Aydın olmak' nedir? Kimilerine göre düşünmek, düşünce üretmek yeterli 'aydın' olmak için. Teorisini pratiğe dökenler ise daha geçerli. Kimilerine göre halkın anlamadığı insandır 'aydın', kimilerine göre ise halkı anlamayandır. Babil Kulesi'ne çekilenlere de 'aydın' denildiği görülür. Toplumsal ve düşünsel coğrafyamızda biz de Tanzimat'tan beri sonu gelmeyen, dallanıp budaklanan bir 'aydın sorunu' yaşıyoruz. Sorunlara çözüm üreten aydın, kendisi de aydın kimliğiyle bir sorun olarak hep karşımıza çıkıyor. Yaşamını Anadolu kültürünün aydınlanmasına adayan Azra Erhat, Mustafa Kemal'in 'Bursa Söylevi'nden yola çıkarak, Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına uzanan süreci, ışık ve gölgeleriyle tartışıyor. Ölümünden yirmi yıl sonra ilk kez yayınlanan bu kitabında Azra Erhat, akademik titizliği, coşkulu üslûbu, yaklaşım perspektifi ve anlama çabasını bütünleyen sezgileriyle ufuk açıcı bir yaklaşım sergiliyor. Aydın olmayabilirsiniz, aydınlara çok kızabilirsiniz de, ama aydınlardan kaçamazsınız.