Ali Şükrü Bey'in Tan Gazetesi

Ahmet Demirel

Tan ga­ze­te­si­ni ta­nı­tan bu ki­tap, Ah­met De­mi­rel'in da­ha ön­ce ya­yım­la­dı­ğı­ mız Bi­rin­ci Mec­lis'te Mu­ha­le­fet: İkin­ci Grup baş­lık­lı in­ce­le­me­si­ne bel­ge­sel bir kat­kı ni­te­li­ği ta­şı­yor. Bi­rin­ci Mec­lis'te Trab­zon Me­bu­su ola­rak gö­rev ya­pan Ali Şük­rü Bey'in sa­hi­bi ve baş­ya­za­rı ol­du­ğu Tan, 19 Ocak 1923'te İkin­ci Grup'un gö­rüş­le­ri­ni yay­mak ama­cıy­la ya­yın ha­ya­tı­na atıl­dı. Haf­ta­da al­tı gün ya­yım­la­nan ga­ze­te, baş­ya­za­rı­nın bir­kaç ay son­ra hâ­lâ tam ola­rak ay­dın­la­tı­la­ma­yan bir ci­na­ye­te kur­ban git­me­si ne­de­niy­le to­pu to­pu 68 sa­yı ya­yım­la­na­bil­di. De­ği­şik kü­tüp­ha­ne­le­re da­ğıl­mış Tan'la­rı bi­ra­ra­ya ge­ti­re­rek ha­zır­la­nan bu der­le­me­de, ön­ce İkin­ci Grup'un te­mel gö­rüş­le­ri, son­ra ga­ze­ te­nin içe­ri­ği de­ğer­len­di­ri­li­yor. Ar­dın­dan, he­men he­men tü­mü Ali Şük­rü Bey ta­ra­fın­dan ka­le­me alın­mış baş­ya­zı­la­rın ta­ma­mı­nın, önem­li bu­lu­nan baş­ya­zı dı­şın­da­ki ya­zı­la­rın ve yi­ne Ali Şük­rü Bey'in ha­zır­la­dı­ğı “Halk ve Hü­kü­met” baş­lık­lı ya­zı di­zi­si­nin çev­rim­ya­zı­la­rı­na yer ve­ri­li­yor. Ga­ze­te­nin ya­yım­lan­dı­ ğı sı­ra­da en önem­li gün­dem mad­de­si­ni oluş­tu­ran Lo­zan gö­rüş­me­le­riy­le il­gi­li ya­zı­la­rın her bi­ri önem­li bir bel­ge ni­te­li­ğin­de. Ay­rı­ca bir­çok ya­zı­da ele alı­nan ko­nu­la­rın, güncel tartışmalarla da kesişiyor ol­ma­sı özel­lik­le dik­kat çe­ki­yor. Araş­tır­ma­cı­la­rın ol­du­ğu ka­dar, ya­kın ta­ri­hi­mi­ze il­gi du­yan her­ke­sin “bir şey­ler” bu­la­bi­le­ce­ği, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti'nin ku­ru­luş gün­le­ri­nin da­ha iyi an­la­şıl­ma­sı­na kat­kı­da bu­lu­nan önem­li bir kay­nak.