Aşık Deli Boran

Ali Cem Akbulut

Deli Boran Çorum'un Sarımbey köyündendir. Doğum tarihi 1838'dir. Sarımbey köyünü Sarıbey adında biri kurmuş. Köy halkı Binboğa taraflarından gelmiş. Bunlar Elbistan yöresinde yaşayan Kuyumcu aşiretindenmiş. O zamanki hükümetin emri ile Çapanoğlu Çapan Bey, Çukurova ve öteki güney illerdeki aşiretleri iskân görevi aldığı zaman Kuyumcu aşiretini de Çorum yöresine yerleştirmiş. Kuyumcu aşireti Sarımbey civarındaki Çayhatap, Yenerci, Yukarıhamdi, Sorsavuş, , Seyfe, Abdalbodu, Karabayır ve Saban köylerini kurmuşlardır. Bu aşiret halkı devecilikle ve koyunculukla geçinirmiş. Yazın Eğerci Dağına yaylamaya çıkarlarmış. Sungurlu'nun Yamadı köyünden Sefil Ahmet bir deyişinde;
Abdal Bodu bir pinhanda yatıyor
Abdal Ata car diyene yetiyor
Muhammet Ali'den alıp satıyor
Kuyumcu'da Boran'ın malı güzeldir.
diyor. Sungurlu'nun Yazır köyünden Sefil Ali, Yamadılı Sefil Ahmet, Deli Boran'ın hem çağdaşı hem arkadaşlarıdır. Hatta Sungurlu'da mahkeme azalığında bulunan Ermeni Aşuğ Zeki le karşılaşmalar yaptığı da bilinmektedir.
Sık sık akrabalarının bulunduğu Güney illerine ve Maraş yöresine gezmeye gittiği söylenmektedir. O yöreler de çağdaşı aşıklarla tanıştığı, atıştığı ve şöhretinin yayıldığı bir gerçektir. O sebeble Deli Boran'ı bir güney ya da güneydoğu aşığı olarak kabul edenlerde pek de haksız değildirler. Deli Boran'ın Kerbelâ'ya gittiği, Hac ziyareti yaptığı, Irak'ı Suriye'yi dolaştığı anlatılanlardan ve şiirlerinden anlaşılmaktadır.
Deli Boran ve aşireti Bektaşi tarikatına mensuptur. Hasandede'ye gittiği, esas adının Hanefi olduğu söylenmektedir. Hatta 3 yıl kadar dili tutulmuş ve Keskin'in Haydarsultan köyünde ikâmet etmiştir. Dili, Hasandede köyünde açılmıştır. Çubuk tarafının güçlü aşığı Seyyid Süleyman'la karşılaşmış ve arkadaşlık yapmıştır. Aşık Boran son yıllarında mecnun olarak yaşamıştır. Köyün içinde üç peşli entari ile dolaştığı için kendisine Deli Boran lâkabı verilmiştir. Deli Boran'ın üç kızı olmuştur. Bugün kızlarından olan torunları ve torunlarının çocukları Sarımbey'de yaşamaktadır.
Deli Boran 1898 yılında Sarımbey'de Hakk'a yürümüştür. Mezarı bu köydedir. Ancak mezarının yeri bilinmemektedir. Cönklerde deyişlerine pek az rastlanmaktadır. O öldükten sonra geride bıraktığı defterlerinin yapraklarına köylüler tütün sararak içmişlerdir. “Kul Boran”, “Boran Baba”, “Deli Boran”, “Boranî”, “Âşık Boran” mahlaslarının kullandığı ya da bu adla çağrıldığı bilinmektedir.
Bu kitapta Deli Boran'a ait 156 adet şiir bulunmaktadır.

(Tanıtım Bülteninden)