5. Murad'ın Oğlu Selahaddin Efendi'nin Evrak ve Yazıları 2. Cilt (Ciltli)

_{Hatırat ve Belgeler (Mukayyet)}

Edhem Eldem

Şehzade Selahaddin Efendi (1861-1915), 1861-1915), 1876 yılında üç ay ve üç gün saltanat sürmüş 33. Osmanlı padişahı 5. Murad'ın tek oğludur. Babasının tahttan indirilmesiyle birlikte, henüz 15 yaşındayken ailenin diğer fertleri ve hane halkıyla birlikte gözetim altında yaşamak mecburiyetinde kalmıştır. 5. Murad'ın 1904'teki ölümüne kadar süren 28 yıllık bu tecrit boyunca Selahaddin Efendi, zamanının önemli bir kısmını anı, düşünce ve duygularını kaleme almaya ayırmıştır. “Sada-yı Mahpus” (Hapisteki Ses) adı altında topladığı yazı ve kayıtlarına ilaveten birkaç yıllık günlüklerini kapsayan bu yazılar, son dönem Osmanlı tarihinin en ilginç ve özgün kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Tarihçi Prof. Dr. Edhem Eldem'in yeni harflere aktardığı, ayrıntılı açıklama ve yorumlarla yayına hazırladığı 5. Murad'ın Oğlu Selahaddin Efendi'nin Evrak ve Yazıları metinlerin tıpkıbasımlarının yanı sıra, Eldem'in her cildi tarihsel ve toplumsal bağlamı içine yerleştiren giriş yazılarıyla birlikte okuyuculara sunulmaktadır.

Dizinin ikinci cildinde, “Sada-yı Mahpus” defterlerinin yedincisinin ikinci yarısını oluşturan, Selahaddin Efendi'nin “Mukayyet” adını verdiği anı ve belgeler ele alınmaktadır. Osmanlıların genellikle “mecmua” dedikleri ve Batı'daki scrapbook geleneğini andıran bu eserde genç şehzade kâh elinde kalmış olan bazı orijinal mektup ve yazıları deftere yapıştırıp yorumlamış, kâh bazı belgelerin metnini kendi yazarak aktarmıştır. Bu malzemeyle benzerlikleri nedeniyle 5. Murad'ın eşlerine yazdığı bazı mektuplar da mecmuanın ekinde verilmiştir. Bu kaynak çalışması, Selahaddin Efendi'nin eğitimi ve hocaları, babasıyla ve hane halkıyla ilişkileri ve adeta hapishaneye dönüşen saraydaki günlük yaşam ve düzen hakkında eşsiz bilgiler sunmaktadır.

Eldem'in bu malzemeyi tanıtıp incelediği giriş yazısıyla birlikte, 5. Murad'ın Oğlu Selahaddin Efendi'nin Evrak ve Yazıları'nın ikinci cildindeki belge ve metinler, 5. Murad'ın ailesi ve hane halkının yaşamına ışık tuttuğu gibi, hanedan, saray ve harem düzeninin incelenip tartışılmasına imkân vermektedir. 5. Murad'ın Oğlu Selahaddin Efendi'nin Evrak ve Yazıları yeni ciltlerle devam edecek…