1920 Yılı ve Sol Muhalefet

Hamit Erdem

Kitaba konu olan tarihsel dilim, yani 1920 yılı, Türk siyasi hayatında özellikle ‘sol' örgütlenmeleriyle örneği olmayan farklı bir dönemdir. Bu bir yıla, arka arkaya kurulan ve kapatılan dört siyasi partinin; ‘Yeşil Ordu Cemiyeti, Hafi -gizli- Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası, (Resmi) Türkiye Komünist Fırkası'nın ömrü sığmıştır. Sonradan, devletin kararttığı siyasi iklim dolayısıyla bu dönem neredeyse unutulmuş, anılan partilerin kurucuları, yayın organları, mücadeleleri ve kapatılmaları büyük ölçüde karanlıkta kalmıştır. ‘1920 yılı ve Sol Muhalefet' çalışması, bu karanlıkta kalan yılların sislerinin bir nebze de olsa aralanmasına ve yeniden hatırlanmasına katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Araştırmanın ayırt edici özelliği; bu özgün dönemi, söz konusu siyasi hareketlerin belgelerinden yola çıkarak, Türkiye'nin 1920'li yıllarının arka planındaki toplumsal yapı ile birlikte ele almasıdır. Bu çalışmada sözü edilen yakın geçmiş, bugün üzerinden 90 yıl geçtikten sonra bile Türkiye'nin mevcut temel toplumsal sorunlarının köklerine dair tartışmaları da içinde barındırmaktadır. Bu anlamıyla tarihi olduğu kadar günceldir de.