11 Aralık 1915 Tarihli Resmi Ermeni Raporu

L. M. Bolhovitinov

Araştırmacı Mehmet Perinçek'in Rus Genelkurmay Arşivi'nde bulduğu ve 11 aralık 1915 tarihli Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkanı Tuğgeneral L. M. Bolhovitinov'un Çarlık makamlarına yönelik kaleme aldığı resmi rapor dünyada ilk kez yayımlanıyor.
Rus kuvvetlerinin ele geçirdiği Osmanlı topraklarında, Rusların etnik çatışma ve kırımlara izin vermemesi ve Ermeni gönüllü birliklerinin bu yöndeki girişimlerini durdurması ve hatta zaman zaman cezalandırması üzerine, Ermeni önderler, bölgede görev yapan üst düzey askeri yetkilileri Çar'a şikayet eden bir rapor yazarlar. Bolhovitinov'un raporu, bu ermeni raporuna yanıt niteliği taşıyor. Arşivde yer alan orijinal metin iki sütundan oluşuyor. Bolhovitinov, sözkonusu Armeni raporunda yer alan iddiaları, sağ sütunda ise, Rus Kafkas Ordularının Kurmay Başkanı olarak, kendi bilgisi, tanıklığı ve sahip olduğu belgeler ışığında iddialara yanıt veriyor.
Bu belgenin Ermeni sorunu açısından önemi, Rus-Osmanlı savaşı boyunca Ermeni gönüllü birliklerinin oynadığı rolün, bizzat Ermeni yetkililer tarafından ifade ediliyor olması. Dahası, Tuğgeneral Bolhovitinov'un raporun yazıldığı tarihte Türklerle kıyasıya savaşmakta olan bir ordunun başında yer alması, yani bu belgenin “propanan“ amacıyla değil, başta Rus Çarı olmak üzere üst düzey Rus yetkilileri bilgilendir amacıyla kaleme alınmış olması.

Öğretim görevlisi Mehmet Perinçek, kitaba yazdığı sunuş yazısında, Rus resmi arşivlerinde yer alan ve benzer içerikler taşıyan çok sayıda belgeyi kullanarak, tehcir kararının alınmasından önce ve sonra gerek Rus ordusu içinde savaşan Ermenilerin gerekse de Osmanlı Ordusu'nun cephe gerisinde faaliyet gösteren Ermeni Gönüllü Birlikleri'nin oynadığı rolü ortaya koyuyor.
Kitabın bir başka özelliği ise, Türkiye'de daha önce yayınlanmamış çok sayıda fotoğraf içermesi.